အာဆီယံေဒသအတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ႀကီး ဖြဲ႔စည္းႏုိင္ေရးေဆြးေႏြး

BBC --- 29/ 01/ 2008

အာဆီယံအဖြဲ႔၀င္ (၄) ႏုိင္ငံျဖစ္တဲ့ ဖိလစ္ပုိင္၊ အင္ဒုိနီးရွား၊ မေလးရွားနဲ႔ ထုိင္းႏုိင္ငံ ေတြက လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မ ရွင္မင္းႀကီး ေတြဟာ ေဒသအတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔ႀကီးတခု ဖြဲ႔စည္းႏုိင္ေရး အေျခခံေဘာင္ေတြ ခ်မွတ္ဖို႔ ဖိလစ္ပုိင္ႏုိင္ငံ မနီလာၿမဳိ ့မွာ ဒီကေန႔ကစၿပီး (၂) ရက္ၾကာ ေတြ႔ဆုံေႏြးေႏြး ခဲ့ပါတယ္။ အာဆီယံ လူ႔အခြင့္အေရးအ ဖြဲ႔အစည္းႀကီး တည္ေထာင္ဖုိ႔ အာဆီယံအဖြဲ႔၀င္ (၁၀)ႏုိင္ငံက မႏွစ္က သေဘာတူခဲ့ၾကေပမဲ့ အေျခခံေဘာင္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ေတာ့ သေဘာတူညီမႈ မရေသးပါဘူး။ ဒါအျပင္ လုပ္ပုိင္ခြင့္ တိတိက်က်ရွိတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မ ရွင္ဆုိတဲ့ နာမည္မ်ဳိးသုံးဖုိ႔ ကုိေတာင္ သေဘာတူညီခ်က္ မရလုိ႔ အာဆီယံခ်ာတာထဲမွာ Human Rights Body လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔တခုုဆုိၿပီးေတာ့ မဲထည့္သြင္းေရးသား ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ အာဆီယံအဖြဲ႔၀င္ (၁၀)ႏုိင္ငံထဲမွာ အဲဒီ (၄) ႏုိင္ငံမွာပဲ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ေတြ ရွိတာပါ။ ဒီ (၂)ရက္အၾကာ အစည္းအေ၀းမွာ လူ႔အခြင့္အေရး မွတ္တမ္းဆုိးရြားတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံလုိ အာဆီယံအဖြဲ႔၀င္ ႏုိင္ငံေတြမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္းမြန္လာေစဖုိ႔ ပူးတြဲ စီမံကိန္း ေတြအေၾကာင္း ေဆြးေႏြးမယ္ဆုိလုိ႔ သိရွိပါတယ္ရွင္။

အာဆီယံ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ကုိ ဦးေဆာင္ဖြဲ႔စည္းႏုိ္င္ဖုိ ့ႀကဳိးပမ္းေနတဲ့ အဲဒီ (၄) ႏိုင္ငံအတြင္းမွာေရာ သူတုိ႔ႏုိင္ငံ အသီးသီးရဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး၊ အကာအကြယ္ေပးေရး ကိစၥေတြ ေဆာင္ရြက္ ႏုိင္ၾကပါရဲ့လား၊ AHRC ေခၚ အာရွလူ႔အ ခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္မွာ ျမန္မာ့အေရး ေဆာင္ရြက္ေပးေနသူ ေရွ့ေေန ဦးမင္းလြင္ဦးကေတာ့ သူ႔အျမင္ကုိ အခုလုိ ေျပာပါတယ္။

ေျဖ ----- အခုလုိ ဖိလစ္ပုိင္ႏုိ္င္ငံမွာ ဆုံေတြ႔ေနၾကတဲ့ အာရွ (၄)ႏုိင္ငံက ေကာ္မရွင္နာ ေတြအေနနဲ႔ ေျပာရမယ္ ဆုိလုိ႔ရွိရင္ သူတုိ႔ႏုိ္င္ငံ အတြင္းမွာ ရွိတဲ့ျပႆနာေတြ ေထာင္မွ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ေျပလည္ေအာင္ ေျဖရွင္းေပး ႏုိင္တာ အခ်ဳိ႔ႏုိင္ငံေတြမွာ မရွိေသးဘူးေလ။ ဥပမာအားျဖင့္ ေျပာရရင္ ထုိင္းႏုိင္ငံမွာဆုိလုိ႔ရွိရင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖါက္ခံရတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ေရႊ႔႔ေျပာင္း အလုပ္သမားေတြ အေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ကိစၥေတြ သူတု႔ုိ ထုိင္းႏုိင္ငံရဲ့ ေတာင္ပုိင္းမွာ မၿငိမ္မသက္ျဖစ္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္က ေနၿပီးေတာ့ ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းေပး ႏုိင္ျခင္းမရွိဘူးဆုိတာ က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ရပါတယ္။ ထုိနည္းတူစြာပဲ ဖိလစ္ပုိင္နဲဲ႔ အင္ဒိုနီးရွားမွာလည္း မိမိတုိ႔ရဲ့ေဒသ ဆုိင္ရာျပႆနာေတြမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ေတြအေနနဲ႔ ထိထိိေရာက္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ေပးႏုိင္တာ မရွိ ဘူးဆုိတာကုိ က်ေနာ္တုိ႔ သိေနရတယ္။

ေမး ----- အာဆီယံေတြရဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္နဲ႔ အျခားအာရွႏုိင္ငံေတြမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ေတြရ့ဲ ေဆာင္ ရြက္ခ်က္ေတြနဲ႔ေကာ ဘယ္လုိႏႈိင္းယွဥ္ ၾကည့္ႏုိ္င္ပါသလဲ။

ေျဖ ---- ဒီလုိမ်ဳိးႏႈိင္းယွဥ္ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ႔ အေရွ႔အာရွ ပါကစၥတန္၊ အိႏၵယေပါ့၊ အဲဒီႏုိင္ငံေတြမွာလဲ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ေတြ ဖြဲ႔စည္းထားပါတယ္။ အဲဒီလုိဖြဲ႔စည္း ထားတဲ့အထဲမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ပါကစၥတန္ ႏုိင္ငံရဲ့လြတ္လပ္တဲ့ တရားစီရင္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ တရားရုံးခ်ဳပ္တရား သူႀကီးေတြ ျဖဳတ္ပစ္တဲ့ကိစၥ၊ ဘားေကာင္စီ ဥကၠဌေတြ ျဖဳတ္ပစ္တဲ့ ကိစၥေတြမွာ ဒီလူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္က ဥကၠဌေတြ ကုိယ္တုိင္က ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေျပာဆုိ လုပ္ကုိင္ ေဆာင္ရြက္တာကုိ ေတြ႔ရတယ္။ သုိ႔ေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါဘူး။ သူတုိ႔လည္း ၿဖဳိခြင္းခံရတာျဖစ္တယ္။ အိႏၵိယမွာေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္အေနနဲ ့မားမားမတ္မတ္ ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျပည္နယ္ေတြ မ်ားတဲ့အတြက္ ေဆာင္ရြက္တဲ့အခါမွာ အာနည္းခ်က္အခ်ဳိ ့ရွိတာကုိ က်ေနာ္ ေတြ႔ရတယ္။

ေမး ----- ခုေလာေလာဆယ္မွာ အစည္းအေ၀းလုပ္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ (၄) ႏုိ္င္ငံက သူတုိ႔ႏုိင္ငံ အတြင္းမွာေတာင္မွ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖါက္မႈေတြကုိ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္တာ မရွိဘူးဆုိရင္ သူတုိ႔က ဦးေဆာင္ၿပီး ဖြဲ႔စည္းလာမဲ့ အာဆီယံႏုိင္ငံမ်ားရဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ကေရာ ဘယ္ေလာက္မ်ား ေအာင္ျမင္ ေအာင္လုပ္ႏုိ္င္မယ္လုိ႔ ယူဆပါသလဲ။

ေျဖ ---- က်ေနာ့အေနနဲ႔ ရွင္းရွင္းလင္း ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ေအာင္ျမင္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ဖုိ႔ဆုိတာ အလြန္ ခဲယဥ္းပါတယ္။ ယခု အေရွ႔ေတာင္အာရ ႏုိင္ငံေတြမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖါက္မႈေတြ က်ဴးလြန္တဲ့ ႏုိ္င္ငံေတြကုိ ႏုိ္င္ငံတကာက ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကုလသမဂၢလက္ေအာက္ခံ အဖြဲ႔အစည္းအသီးသီးက ေသာ္လည္္းေကာင္း ဖိအားေပးၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးကုိ လုိက္နာ အေကာင္အထည္ေဖၚဖုိ႔ ဖိအားေပးလာတဲ့အခါမွာ ဒီလုိမ်ဳိးေဒသဆုိင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ဖြဲ႔စည္းထားၿပီး ျဖစ္တယ္။ ဒီအဖြဲ႔အစည္း ကေနၿပီးေတာ့ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ သြားမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ေျပာႏုိင္ဖုိ ့အတြက္ အခုလိုမ်ဳိး ဖြဲ႔တယ္လုိ က်ေနာ္တုိ႔ ထင္ျမင္ယူဆပါ တယ္။

(AHRC ေခၚ အာရွလူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္မွာ ျမန္မာ့အေရး ေဆာင္ရြက္ေပးေနသူ ေရွ့ေေနဦးမင္းလြင္ဦး ျဖစ္ပါတယ္။)