13 June VOA Direct Airline (Wednesday morning ).... AHRC transcribing

13 June VOA Direct Airline (Wednesday morning )
ေမး။ ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဒီေန႔ေဆြးေႏြးမဲ့အေၾကာင္းအရာကေတာ့ ဥပေဒစိုးမိုးေရးကိစၥပါ။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတရပ္မွာ တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းေရးနဲ႔ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ ဥပေဒစိုးမိုးေရးဟာ အေရးႀကီးတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြေကာ ၊ ပညာရွင္ေတြေကာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေျပာၾကပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဥပေဒစိုးမိုးေရးနဲ႔ဘယ္လိုမ်ား အဓိပၸါယ္ဖြဲ႔ၾကမလဲလို႔ ၊ လက္ရွိျမန္မာႏိုင္ငံအေျခအေနမွာ ဘယ္ေလာက္ထိအေရးႀကီးေနသလဲ။ ဥပေဒ စိုးမိုးေရး ျဖစ္လာဖို႔ဘာေတြလိုအပ္သလဲ။ အဲဒီအေၾကာင္းအရာေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ေဆြးေႏြးဖို႔ စီစဥ္ထားပါတယ္။
အဓိကပါ၀င္ေဆြးေႏြးေပးဖို႔လူႏွစ္ဦးဖိတ္ေခၚထားပါတယ္။ တဦးကေတာ့့ ဦးမင္းလြင္ဦး အာရွလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ AHRC ရဲ႕ျမန္မာႏိုင္ငံ က လူ႔အခြင့္အေရး ေရွ႕ေနတဦးျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တဦးကေတာ့ လူ႔ေဘာင္သစ္ပါတီရဲ႕ ဥကၠဌ ဦးေအာင္မိုးေဇာ္ျဖစ္ပါတယ္။ သူကေတာ့ႏိုင္ငံေရးအေၾကာင္းကေနေဆြးေႏြးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္အရင္ဆံုးကိုမင္းလြင္ဦးကိုေခၚခ်င္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ 

ဥပေဒစိုးမိုးမွူနဲ႔ ပက္သက္လို႔ ဦးမင္းလြင္ဦးအေနနဲ႔ဘယ္လိုမ်ား အဓိပ    ၸါယ္ဖြင့္ခ်င္ပါသလဲ။ 

ဦးမင္းလြင္ဦး ။    ။ ဒါနဲ႔ပက္သက္ၿပီးေတာ့ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံအတြင္းမွာ လူအသံုးမ်ားတဲ့ ဥပေဒရဲ႕အထက္မွာ မည္သူမွ်မရွိေစရဆိုတာနဲ႔ေျပာရမွာေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ဒီအခ်က္နဲ႔ျပည္႔စံုဖို႔ရန္အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တို႔သတ္မွတ္ထားတာေတြရွိပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဟာ ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕အခြင့္အေရး ေတြကိုအာမခံထားတဲ့ ဥပေဒေတြျဖစ္ရမယ္။ ျပည္သူမ်ားရဲ႕အက်ိဳးကို ဦးတည္တဲ့ ဥပေဒေတြျဖစ္ဖို႔အတြက္ ဥပေဒေတြ ကို ျပည္သူကဘဲျပဌာန္းထားတဲ့ ဥပေဒေတြျဖစ္ရမယ္။ ဥပေဒနဲ႔ဆိုင္တဲ့အခြင့္အေရးေတြမွာ အားလံုးတန္းတူ ညီတူညီမွ်ရွိရမယ္။ ျပည္သူေတြက ျပဌာန္းထားတဲ့ ဥပေဒေတြကုိလည္း ျပည္သူေတြက ထိန္းေက်ာင္းပဲ့ျပင္ခြင့္ရွိရမယ္။ ဆိုလိုတာက ျပင္ဆင္တာျဖည္႔စြက္တာ စတာေတြကို ျပည္သူ႔ဆႏၵနဲ႔ အညီလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ အခြင့္ေပးထားရပါမယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔တရားစိုးမိုးေရးကိုအေျခခံတဲ့ နည္းဥပေဒ စည္းမ်ဥ္းေတြျဖစ္ရမယ့္အျပင္ အခုအုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ တရားစီရင္ေရးေတြကို ေစာင့္ၾကည္႔ထိန္းညိွေပးႏိုင္မယ့္ မီဒီယာနဲ႔လြတ္လပ္တဲ့အသင္းအဖြဲ႔မ်ား ဖြဲ႔စည္းႏိုင္ခြင့္ကို ခြင့္ ျပဳရပါမယ္။ စီတန္းလွည္႔လည္ခြင့္ကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ခြင့္ျပဳေပးရမွာ ျဖစ္တယ္။ လြတ္လပ္စြာေၿပာဆိုခြင့္ကုိ အာမခံေပးရမွာျဖစ္တယ္။ ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ အုပ္ခ်ဴပ္သူေတြနဲဲ႔ ျပည္သူေတြၾကားမွာ ခ်ဳပ္ဆိုထားတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံု အရ အာဏာပိုင္မ်ားကုိယ္တိုင္ေလးစားလိုက္နာၿပီး ဒီဥပေဒကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေပးဖို႔လိုပါတယ္။ ျပဌာန္းထားရံုနဲ႔ မလံုေလာက္ေသးပါဘူး။
အဲဒီလိုအေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့အခါမွာ လိုအပ္တဲ့နည္းဥပေဒ ၊စည္မ်ဥ္းစည္းကမ္း အမိန္႔ေၾကညာခ်က္စတာေတြကို အာဏာပိုင္ေတြဘက္က လံုေလာက္စြာေဆာင္ရြက္ေပးရမယ္။  မိမိကိုယ္တိုင္လည္း လိုက္နာ လုပ္ေဆာင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးအေရးႀကီးဆံုးအခ်က္ကေတာ့ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကိုအေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့အခါမွာ လြတ္လပ္မွ်တတဲ့တရားစီရင္ေရးစနစ္ရွိရမယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာပိုင္ေတြက တရားစီရင္ေရးစနစ္မွာ လံုး၀၀င္ေရာက္စြက္ဖက္တာ က တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို မွန္ကန္တိက်စြာအေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့စနစ္တခုျဖစ္တယ္လို႔ ႏိုင္ငံမ်ားမ်ားက ပညာရွင္ေတြကလည္းေျပာဆိုၾကတာျဖစ္တယ္။ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္လိုအပ္တဲ့အခ်က္ေတြထဲမွာလည္း ေစာနကကၽြန္ေတာ္ေျပာသြားတဲ့အခ်က္က အထိကပါတဲ့အခ်က္လို႔ေျပာလိုက္ပါရေစ။
 
ေမး။ ။ ေျပာသြားတဲ့အထဲမွာ ဥပေဒစိုးမိုးမွုက  ျပည္သူေတြကထိန္းေၾကာင္းတဲ့ အေျခအေနျဖစ္ရမယ္။ ျပည္သူေတြကေရးဆြဲရမယ္ဆိုတာမ်ိဳးပါတယ္. ျမန္မာႏိုင္ငံကိုၾကည္႔ရင္အရင္စစ္အစိုးရလက္ထက္မွာ ဖြဲ႔စည္းပံု ဥပေဒေတြကို သူတို႔ေရးစြဲတယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံု မရွိရင္ နည္းဥပေဒေတြကို လုပ္တယ္။ ဒီေပၚမွာဘဲသူတို႔က ဥပေဒစိုးမိုးေရးဆိုတဲ့စကားကိုေဆြးေႏြးေျပာဆိုတာေတြရွိပါတယ္။ ဒါမ်ိဳးက်ရင္ေကာ။
 
ဦးမင္းလြင္ဦး ။    ။ ဟုတ္ကဲ့ခင္ဗ်ာ။ အဲဒါက ေကာင္းတဲ့ေမခြန္းပါဘဲ။ ဥပမာအားျဖင့္ေျပာရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ 
အရင္တုန္းက ျပဌာန္းထားတဲ့ၿမိဳ႕ရြာမ်ားနဲ႔ေက်းရြာမ်ားဥပေဒရွိပါတယ္။ အဲဒါက ကိုလိုနီလက္ထက္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက မ်ိဳးခ်စ္သူပုန္ေတြ မလူပ္ရွားႏိုင္ေအာင္ ရည္ရြယ္ၿပီး ေတာ့ျပဌာန္းထား တဲ့ ဥပေဒေတြျဖစ္တယ္။ ဒါေတြက လူေတြရဲ႕လြတ္လပ္ခြင့္ကို ဖိႏိုပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ထားတာ ေတြျဖစ္တယ္။ အခုကၽြန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံက ကိုလိုနီလက္ေအာက္ကလည္းလြတ္လာၿပီ၊ ေရးဆြဲထားတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရႏိုင္ငံသားေတြကို ထိုက္သင့္တဲ့လြတ္လပ္ခြင့္ေတြေပးလာၿပီဆိုလို႔ရွင္ရင္ ျပည္သူျပည္သားေတြရဲ႕ ဆႏၵနဲ႔အညီ ေရးဆြဲထားတဲ့ဥပေဒေတြကိုျပင္ဆင္ျပဌာန္းဖို႔လိုတယ္။ ဥပမာ-ဧည္႔စာရင္းတိုင္ရမယ့္ကိစၥေတြကို ပယ္ဖ်က္လိုက္ဖို႔လိုတယ္လို႔ျပည္သူေတြကယူဆရင္ ဒါေတြကို ပယ္ဖ်က္ျပစ္ရမယ္။ အခုေတာ့အဲဒီလိုမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲနဲ႔ လက္တဆုတ္စာ ရွိတဲ့အာဏာပိုင္ေတြကေနၿပီးေတာ့ ျပင္ဆင္ျပဌာန္းထားတာေတြကို ျပည္သူေတြကအတင္းလိုက္နာရမယ္ဆိုတဲ့အမိန္႔အာဏာေအာက္မွာ ေနရတာျဖစ္တဲ့အတြက္ဒါေတြကို ျပဳျပင္ဖို႔လိုတယ္ဆိုၿပီးကၽြန္ေတာ္ေျပာခ်င္ပါတယ္။
 
ေမး။ ။ ခုနကကၽြန္ေတာ္ေမးတဲ့ေမးခြန္းေအာက္မွာ အာဏာရွင္လက္ေအာက္ႏိုင္ငံက ေျပာေနၾကတဲ့ ဥပေဒစိုးမိုးေရးနဲ႔ပက္သက္ၿပီးေျပာျပပါ။
 
ဦးမင္းလြင္ဦး ။    ။ အာဏာပိုင္ေတြေျပာတဲ့ ဥပေဒစိုးမိုးေရးက သူတို႔ရဲ႕အာနာတည္တန္႔ခိုင္ၿမဲေရးအတြက္ ျပည္သူေတြအေပၚမွာထိုက္သင့္သေလာက္လြတ္လပ္ခြင့္ေပးမယ္။ သူတို႔ရဲ႕အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို မထိပါးသေရြ႔ေတာ့ ခြင့္ျပထားမယ္ဆိုတဲ့သေဘာရွိပါတယ္။ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ၊ ႏိုင္ငံတကာစံခ်ိန္နဲ႔သက္မွတ္ထားတဲ့ဥပေဒ ႏွုံးထားေတြနဲ႔ေတာ့ သူတို႔အညီေပးမွာမဟုတ္ဘူးဆိုတာကို ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ ဒီကြန္ျမဴနစ္ႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ ဗီယက္နမ္၊တရုတ္ႏိုင္ငံစတဲ့ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေတြကို ၾကည္႔ရင္ ထင္ထင္ရွားသိႏိုင္တယ္။ အာဖရိကႏိုင္ငံေတြမွာရွိတဲ့စစ္အာနာရွင္ေတြရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒျပဌာန္းခ်က္ေတြကို ၾကည္႔ရင္ဒီလိုဘဲအလားတူျဖစ္တယ္ဆိုတာကိုေတြ႔ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
 
ေမး။ ။ ဟုတ္ကဲ့။ ကိုမင္းလြင္ဦးကေတာ့ ဥပေဒရွုေထာင့္ကေနၿပီးေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးေရွ႕ေနတဦးေနနဲ႔ေျပာသြားတာေပါ့။
လူ႔ေဘာင္သစ္ပါတီရဲ႕ ဥကၠဌ ဦးေအာင္မိုးေဇာ္ကေတာ ့ လက္ရွိႏိုင္ငံေရးအျမင္အရေျပာမယ္ဆိုရင္ ဥပေဒစိုးမိုးေရးကို ဘယ္လိုအဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်င္ပါသလဲ။
 
ဦးေအာင္မိုးေဇာ္။     ။ကၽြန္ေတာ့အျမင္အရေျပာမယ္ဆိုရင္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးနဲ႔ ပက္သက္လို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ယေန႔ကာလမွာေျပာၾကဆိုၾကတာေတြရွိတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ဥပေဒပညာရွင္ေတြတဦးေျပာတဲ့ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ကၽြန္ေတာ္နားေထာင္ျဖစ္တယ္။ သူကဘာေတြေျပာလဲဆိုေတာ့ဒီတရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဆိုတာ စီရင္ထုံးတရားအရကၽြန္ေတာ္တို႔ၾကည္႔မယ္ဆိုရင္ အမွန္တရားဘက္ကေနလိုက္ဖို႔၊ တန္းတူညီမွ်မွုေတြကိုကာကြယ္ဖို႔ ဆိုတဲ့အေျခခံျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ကၽြန္ေတာ္တို႔တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဆိုတာက အစိုးရေတြလုပ္ခ်င္တိုင္းလုပ္လို႔မရေအာင္ တစံုတရာတားဆီးထိန္းကြတ္ထားတာျဖစ္တယ္။ အစိုးရေတြအေနနဲ႔ဥပေဒေတြကို က်င့္သံုးေတာ့မယ္ဆိုရင္ ဦးမင္းလြင္ဦးေျပာသြားသလိုဘဲ အမ်ားျပည္သူသေဘာတူတဲ့ ၊ဆံုးျဖတ္ၿပီးေတာ့ပါ၀င္ထားတဲ့ ေရးသားထားတဲ့ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြအတိုင္းသာလွ်င္ ဒာာဏာပိုင္ေတြကက်င့္သံုးရမယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဆိုတဲ့ကိစၥကို အာဏာရွင္ေတြက ေၾကာက္ၾကတယ္ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ၾကားသိတယ္။ ဒီအယူအဆနဲ႔ပက္သက္ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္လက္ခံတယ္။ အကယ္၍ အစိုးရအေနနဲ႔ ဥပေဒေတြက ျပည္သူေတြက ျပဌာန္းထားတာမဟုတ္ဘူး။ ျပည္သူေတြပါ၀င္ပက္သက္ခြင့္မရွိဘူး ဆိုရင္ ဒီဥပေဒကို အေၾကာင္းျပဳၿပီးေတာ့ ျပည္သူေတြကို အစိုးရေတြက  လုပ္ခ်င္တိုင္းလုပ္လိမ္႔မယ္။ အခု လယ္သိမ္းေျမသိမ္းေတြျဖစ္ေပၚေနတယ္။ ဖမ္းခ်င္တဲ့လူေတြကုိ ဖမ္းတာေတြရွိတယ္။ လြတ္ေပးခ်င္တဲ့အခ်ိန္မွာ လြတ္ေပးတာေတြရွိတယ္။ လြတ္မေပးဘဲနဲ႔ ထိန္းသိမ္းထားတာေတြရွိတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးကို ထိန္းသိမ္းဖို႔ဆိုရင္တရားဥပေဒက လိုကုိလိုအပ္တာေတြျဖစ္တယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ အမ်ားျပည္သူေတြ ဘက္ကေျပာမယ္ဆိုရင္ သူတို႔လဲလိုက္နာရမယ့္တာ၀န္ရွိတယ္။ ဒါမ်ိဳးမွမဟုတ္ရင္ လူနည္းစုက လူမ်ားစုကို အႏိုင္ထက္စီးတဲ့ကိစၥေတြ ကေပၚေပါက္လာမွာဘဲျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကိစၥကို အာဏာရွင္ေတြကေကာ မင္းမဲ့၀ါဒီေတြကေကာ ေၾကာက္ၾကတယ္ဆိုတာကို ပညာရွင္ေတြေျပာတာၾကားဘူးတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ကေတာ့ ဒီလိုမ်ိဳးကို သေဘာက်တယ္။
ေနာက္တခုက ကၽြန္ေတာ္တို႔တိုင္းျပည္မွာစီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မွုတို႕ကို ေျပာဆိုေဆြးေႏြးေနတာရွိတယ္။ အကယ္ ၍ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ တန္းတူမွ်တဲ့ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း တရားဥပေဒေတြမရွိဘူးဆိုလို႔ရွင္ရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ တျခားသူေတြက စီးပြားေရးလာေရာက္ Invest လုပ္ဖို႔ ၊ တိုင္းျပည္အတြက္ စီးပြားေရးေတြ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္လုပ္ဖို႔ ၊ အေႏွာက္အယုက္ေတြအမ်ားႀကီးရွိတာကို ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ယူဆပါတယ္။
ေမး။ ။ ကၽြန္ေတာ္ေမးပါရေစ။ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ NLD အေနနဲ႔ လြတ္ေတာ္၀င္တဲ့အခါမွာ သူတို႔အေၾကာင္းခ်က္ ၃ ခ်က္ကုိ သူတို႔ေထာက္ျပပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ ဥပေဒစိုးမိုးေရးဆိုတဲ့ကိစၥပါပါ တယ္။ ဆိုလိုတာက ျမန္မာႏိုင္ငံကိစၥေျဖရွင္းရမယ့္အထဲမွာ ဥပေဒစိုးမိုးေရးက အဓိက ျဖစ္တယ္လို႔ NLD  ဘက္က ရွုျမင္ပံုရပါတယ္။ ကိုေအာင္မိုးေဇာ္အေနနဲ႔ကေရာ ဘယ္လိုရွိပါသလဲခင္ဗ်ာ။
 
ဦးေအာင္မိုးေဇာ္။     ။ကၽြန္ေတာ္ျမင္ပါတယ္။ တရားဥပေဒရဲ႕စိုးမိုးေရးကိစၥရပ္ေတြက ေဆာင္ကို ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ကိစၥရပ္ေတြပါ။ ေနာက္တခုက ကၽြန္ေတာ္အဓကေျပာခ်င္တာကေတာ့ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဆိုတဲ့ ဟာက ကိုမင္းလြင္ဦးေျပာသြားတဲ့အတုိင္းပါဘဲ အဖြဲ႔အုပ္ခ်ဳပ္ပံုနဲ႔ လည္းအမ်ားႀကီး သက္ဆိုင္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕တိုင္းျပည္မွာ လြတ္လပ္တဲ့တရားစီရင္မွုမရွိဘူးဆိုလို႔ရွင္ရင္ ဒီ Executive ပါ၀ါရွိတဲ့သူေတြက လုပ္ခ်င္တိုင္းလုပ္လို႔ရတယ္။ ဒီကိစၥဟာကၽြန္ေတာ္တို႔ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒနဲ႔ အမ်ားႀကီးဆိုင္တယ္။ ဆိုေတာ့ တရားဥပေဒကိစၥက လက္တေလာကၽြန္ေတာ္တို႔ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ကိစၥလား၊ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု ဥပေဒကို ျပင္ဖို႔ဆင္ဖို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔လြတ္လပ္တဲ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္ေပၚေပါက္ဖို႔ဆိုတဲ့ ကိစၥက အရင္ဦးဆံုးေဆာင္ရြက္ရမွာလားဆိုတာကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ေသေသခ်ာခ်ာခြဲျခားဖို႔လိုပါတယ္။
တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးလို႔ေျပာတဲ့အခါမွာလည္း ခုနက ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုကို ျပင္တဲ့ဆင္တဲ့ကိစၥေတြ ကၽြန္ေတာ္တို႔တိုင္းျပည္မွာတကယ့္လြတ္လပ္တဲ့တရားစီရင္ေရးစနစ္ေတြေပၚေပါက္လာဖို႔ဆိုတဲ့ ဟာေတြ လုပ္တာတို႔ ကုိ လက္တေလာ လုပ္ရမွာ လုိ႔ကၽြန္ေတာ့အေနနဲ႔ယူဆတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာဘဲ မွ်တတဲ့ဥပေဒေတြကို အမ်ားျပည္သူကလိုက္နာေအာင္ အစိုးရေတြက ဥပေဒအတိုင္းေဆာင္ရြက္ေအာင္ တိုက္တြန္းတာက တပိုင္းျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ကၽြန္ေတာ္ထင္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔တိုင္းျပည္ရဲ႕ႏိုင္ငံေရးအရယဥ္ေက်းမွု နဲ႕လည္းအမ်ားႀကီးဆိုင္လိမ့္မယ္လို႔ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ပက္သက္တဲ့အေလ့အထ အေလ့အက်င့္ေတြကုိ အျမစ္တြယ္ဖို႔ဆိုရင္ ကာလတခုၾကာလိမ့္မယ္လို႔ -ပညာေရးကအစ ကၽြန္ေတာ္တို႔အေလးထားေဆာင္ရြက္ရမယ္လို႔ထင္ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ့္ကို ကၽြန္ေတာ္ေမးခြန္းထုတ္ၾကည့္တာက တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဟာလိုအပ္တယ္။ တၿပိဳင္တည္းမွာဘဲ ဒီဟာအတြက္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုဥပေဒကို အရင္ ျပင္ရအုန္းမွာဘဲ ၊ ေဇာက္ခ်လုပ္ရမွာဘဲဆိုတာ ကၽြန္ေတာ့္ကိုကုိ ေတြးၾကည့္ၿပီး ဒြိဟ ျဖစ္မိတယ္။ သို႔ေသာ္လည္းမလြဲမေသြလိုအပ္တာက ကၽြန္ေတာ္တို႔တိုင္းျပည္မွာ လြတ္လပ္တဲ့တရားစီရင္ေရးစနစ္ေပၚေပါက္ဖို႔ဆိုတာက မလြဲမေသြလိုအပ္ပါတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ့အေနနဲ႔ေျပာခ်င္ပါတယ္။
 
ေမး။ ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔လိုင္းေပၚမွာ ေဆြးေႏြးမဲ့လူတဦးရွိပါတယ္။ ကိုဘသိန္းလတ္က ျမန္မာဒီမိုကေရစီလွုပ္ရွားသူတဦးျဖစ္ပါတယ္။
 
ေမး။ ။ လက္ရွိျမန္မာႏိုင္ငံအေျခအေနမွာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဘယ္ေလာက္ထိရွိေနၿပီလဲဆိုတာကို ေျပာပါ။ ျမန္မာအစိုးရကလည္း အစဥ္အဆက္ ဥပေဒစိုးမိုးေရး၊ ဥပေဒအထက္မွာ ဘယ္သူမွ မရွိရဆိုတာကို ေျပာပါတယ္။ ကိုဘသိန္းလတ္အျမင္ကေကာ။
 
ကိုဘာသိန္းလတ္။    ။ ဥပေဒစိုးမိုးေရးနဲ႔၊ လြတ္လပ္တဲ့တရားစီရင္ေရးကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ခတ္အဆက္ဆက္က အေျပာခံခဲ့ရတဲ့ စကားလံုးလိုျဖစ္ေနတယ္။ တရားဥပေဒက ျပဌာန္းတာနဲ႕က်င့္သံုးတာနဲ႔ကြာဟမွုေတြရွိေနတယ္။ အရမ္းလည္းသိသာထင္ရွားတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ျပည္သူလူထုက ဥပေဒဆိုတာေစာင့္ထိန္းလိုက္နာရမယ့္အပိုင္းေတြဘဲသိသလိုဘဲျဖစ္ၿပီး ဥပေဒရဲ႕အက်ိဳးခံစားခြင့္ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔မသိၾကဘူး။ ရလည္းမရဘူး။ အခုထိဘဲ။
လက္ရွိကေတာ့ စစ္အစိုးရ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းေတြေျပာေနတဲ့ ဥပေဒစိုးမိုးမွုအပိုင္းကို ဘယ္လိုျမင္သလဲ။
ဒါဟာ တကယ္ျဖစ္မလာဘူးဆိုတာကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ အခုပါ၀င္ေဆြးေႏြးေနတဲ့လူေတြလည္းသိေနတယ္ ။ အဓိကျဖစ္တဲ့စကားလံုးတခုက ကၽြန္ေတာ္တို႔ဘာေတြၾကားခဲ့ဘူးသလဲဆိုေတာ့ ဥပေဒမွာ လြတ္လပ္တဲ့တရားစီရင္ေရးစနစ္လို႔ေျပာခဲ့ေပမယ့္ တရားရံုးေတြမွာ တရားဥပေဒက မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမွု အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာနာပိုင္ေတြက ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္တဲ့ မွုခင္းမ်ိဳးေတြလည္းအမ်ားႀကီးရွိေနတာကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြ႔ရတယ္။ ဒါကိုၾကည္႔ရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔တိုင္းျပည္ဟာ လြတ္လပ္တဲ့တရားစီရင္ေရးနဲ႔အေတာ့ကို အလွမ္းေ၀ေနတာကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြ႕ရတယ္။
 
ေမး။ ။ ဒါက ဥပေဒစိုးမိုးမွုနဲ႔ပက္သက္လို႔ေပါ့။ကၽြန္ေတာ္ေနာက္တဆင့္ေမးခ်င္ပါတယ္။ ဥပေဒစိုးမိုးမွုရွိဖို႔ဆိုရင္ အေျခခံေကာင္းေတြ ၊ ဘာေတြရွိဖို႔ယူဆပါသလဲ ။ ဦးမင္းလြင္ဦးေျဖပါ။
 
ဦးမင္းလြင္ဦး ။    ။ အဓိကအေျခခံေကာင္းေတြကေတာ့ အစိုးရက ျပန္လည္ျပဳျပင္မယ္ဆိုရင္  ဥပမာျဖင့္- လက္တေလာအေျခအေနမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕တရားစီရင္ေရးေတြမွာ လဒ္ေပးလဒ္ယူမွုေတြ ကိုတိုက္ျဖတ္ျပစ္ရမယ္။ အခုက လဒ္စားမွုကို တိုင္ၾကားလို႔ရတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ေျပာတယ္။ တကယ္လည္းတိုင္ၾကားၿပီး စစ္ေဆးမွုေတြလုပ္ေတာ့ ၇၀ % ေက်ာ္ကအမွန္ေတြျဖစ္ေနတယ္။ သို႕ေသာ္ ဒီလိုျဖစ္ေနတဲ့အမွုေတြကို အေရးယူေဆာင္ရြက္တာေတြကို ျပည္သူေတြက ထင္ထင္ရွားရွားျမင္ျမင္သာသာမသိရွိရေသးဘူး။
ကိုဘာသိန္းလတ္ေျပာသြားသလိုဘဲ။ ဒီဥပေဒျပဌာန္းခ်က္ေတြမွာ ပါတာေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ကေလးစားလိုက္နာေနရတယ္။ ဘယ္ဟာေတြက မတရားဘူး၊တရားတယ္ဆိုတာေတြကို ျပည္သူေတြကမသိရေသးဘူး။ အစိုးရအေနနဲ႔က တရားစီရင္တဲ့အခါမွာ အမ်ားျပည္သူေရွ႔ေမာက္မွာတရားစီရင္ရမယ္။ ျပည္သူမ်ားေလ့လာခြင့္ရွိရမယ္။ လြတ္လပ္မွ်တတဲ့ တရားခြင္ေတြကို ျပဳလုပ္ရမယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္က လည္းဒါေတြျဖစ္ေအာင္ ပံ့ပိုးေပးရမယ္။ ဒါေတြကို အခုထိလုပ္ေဆာင္မေပးေသးဘူးဆိုတာေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြ႔ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေပးဖို႔ဆိုရင္ တစ္အခ်က္ - လဒ္ေပးလဒ္ယူမွုေပ်ာက္ေအာင္ကၽြန္ေတာ္တို႔ လုပ္ရမယ္။ ဒါေတြလုပ္ဖို႔အတြက္လိုအပ္တဲ့နည္း ဥပေဒေတြျပဌာန္းဖို႔လိုတယ္လို႔ဆိုျပန္တယ္။ ယခင္ကတရားရံုးေတြ မွာျဖစ္လာတဲ့အမွုေတြမွာ စစ္ေဆးအေရးယူအျပစ္ေပးခဲ့တာေတြရွိပါတယ္။ ဆိုေတာ့ အသစ္ဥပေဒေတြ လုပ္ဖို႔မလိုေတာ့ပါဘူး။
ေနာက္တခါ ျပည္သူ႔လြတ္ေတာ္ဥကၠဌ ဦးေရႊမန္းကေျပာသြားတယ္။ တရားမ၀င္ ေငြေတြ ၊ ေငြမဲကေန ေငြျဖဴလုပ္တဲ့ ကိစၥရပ္ ေတြထဲမွာ ေနာက္ထပ္အမွုဘယ္ေလာက္ထပ္တိုးလိုက္ပါတယ္ဆိုတဲ့ကိစၥေတြမွာ ဒါေတြကပါပါတယ္။ တကယ္တန္း အစိုးရအေနနဲ႔အေရးယူမယ္ဆိုရင္ အေရးယူေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ တစိတ္တပိုင္းအဆင့္သင့္ျဖစ္ေနၿပီလို႔ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ ဒီလိုအေရးယူမယ္ဆိုရင္လည္းကၽြန္ေတာ္တို႔သီးသန္႔လြတ္လပ္တဲ့ စစ္ေဆးေရးခံုရံုးေတြ၊ေကာ္မ၇ွင္ေတြဖြဲ႔ၿပီး စံုစမ္းစစ္ေဆးရင္ေတာ့ ျပည္သူမ်ားရဲ႕အျမင္မွာလည္းရွင္းမယ္၊ လဒ္ေပးလဒ္ယူမွုေတြကို ယခုထက္ေဖာ္ထုတ္ ေပးၿပီး ေတာ့့ ဒီဟာေတြကို တိုက္ျဖတ္သြားႏိုင္မယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ့အေနနဲ႔ထင္ပါတယ္။ ဒါက အခ်ိန္ေတာ့ၾကာမယ္။
 
ေမး။ ။ ဒါကေတာ့တရားစီရင္ေရး အပိုင္းေပါ့။ ကၽြန္ေတာ္ေမးခ်င္တာက ဥပေဒစိုးမိုးေရးဆိုတဲ့အပိုင္းမွာ တခ်ိဳ႕အေျခအေနေတြမွာ မတည္မၿငိမ္ျဖစ္လာတဲ့အခ်ိန္ေတြမွာ Public order ဆိုတာေတြထုတ္ရတယ္။ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေရးအတြက္လုပ္ရေဆာင္ရတာေတြရွိတယ္။ ဒီမွာ လူ႔အခြင့္အေရးေတြဆံုးရွုံုးတယ္ဆိုတာေတြကို တဖက္က ျပန္ၿပီးေျပာတာေတြရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ ဥပေဒစိုးမိုးေရးနဲ႕ Public order ၊ လူ႔အခြင့္အေရးေတြ ကို ဟန္ခ်က္ညီ ညီ ျဖစ္ဖို႔ဆိုတာကို ကိုမင္းလြင္ဦး ဘယ္လိုယူဆပါသလဲ။
 
ဦးမင္းလြင္ဦး ။    ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကိုေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုရင္ ျပဌာန္းဥပေဒမွာပါတာေတြကို လိုက္နာဖို႔အဓိကလိုပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳးေဆာင္ရြက္ခဲ႔ရင္ေတာ့ ေစာနက စိုးရိမ္ရမယ့္ကိစၥေတြ ေတာ္ေတာ္တန္တန္ ပေပ်ာက္သြားမွာျဖစ္တယ္။ ဥပမာအားျဖင့္အခုလိုအက်မ္းဖတ္လုပ္ရပ္ေတြျဖစ္တယ္ဆိုရင္ ပထမအဆင့္အားျဖင့္ ဘယ္လိုေျဖရွင္းရမယ္ ဆိုတာေတြကို တဆင့္ၿပီးတဆင့္ ပစ္မွုဆိုင္ရာက်င့္ထံုးဥပေဒေတြမွာ ျပဌာန္းထားတာေတြရွိတယ္။ ဒါေတြကို ဆင့္ကဲဆင့္ကဲ လုပ္ေဆာင္သြားဖို႔အတြက္တရားရံုုးမ်ားရဲ႕အခြင့္အာနာ အျပည္႔အ၀ရွိရပါမယ္။ ၂၀၀၈ခုႏွစ္ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံအရ ျပည္နယ္အစိုးရေတြ ေပၚေပါက္ေနၿပီျဖစ္တယ္။ အခုျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ကိစၥေတြမွာ သူတုိ႔ရဲ႕ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကိုတစံုတရာမွ မေတြ႔ရပါဘူး။ ျပည္နယ္အစိုးရ ကေနအေရးေပၚအစီးအေ၀းထိုင္ၿပီးေတာ့ ျပည္နယ္တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ကိုေသာ္လည္းေကာင္းဒီဟာေတြကို လုပ္ေဆာင္ဖို႔အခြင့္အာနာအပ္ႏွင္းၿပီးေတာ့ လုပ္ခိုင္းတာမ်ိဳးမရွိဘဲနဲ႔ ဗဟိုကေနညြန္ၾကားလို႔ လုပ္ေဆာင္ေနရတာမ်ိဳး ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြ႔ရတယ္။ ဒါက ကၽြန္ေတာ္တို႔ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေတြမွာ ျပဌာန္းထားတဲ့ အခ်က္ေတြနဲ႔မညီညြတ္ ဘဲနဲ႔ ေျပာင္းျပန္ေဆာင္ရြက္ေနတာကို ထင္ထင္ရွားရွားေတြ႔ရတယ္။
 
ေမး။ ။ ဒီေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ဆိုၿပီး ကို ေရႊဘုန္သားေမာင္ေအာင္ေပးစာကို ကၽြန္ေတာ္ဖတ္ျပပါမယ္။ သူကေတာ့ ဥပေဒစိုးမိုးေရးနဲ႔ပက္သက္တဲ့ သူ႔ရဲ႕အျမင္ကို ေျပာထားတာပါ။ ဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္စည္းကမ္းရွိမွတိုုးတက္မည္ဆိုတဲ့ ေဆာင္ပုဒ္၊ အူမေတာင့္မွ သီလေစာင့္ႏိုင္မည္ဆိုတဲ့ေဆာင္ပုဒ္ ၊ ႏွစ္ခုကိုခ်ိန္ခြင္ညီမွ်ႏိုင္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ရမယ္ ၊ ဆင္းရဲမြဲေတမွုေလွ်ာ့ခ်ရပါမယ္ လူ႔အခြင့္အေရး၊ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ရွိေစရပါမယ္။ (တာ၀န္ယူမွု၊တာ၀န္ခံမွုပါရွိေစရပါမယ္) ေနာက္ၿပီး သန္႔ရွင္းေသာအစိုးရ အျမန္ဆံုးေကာင္းမြန္ေအာင္ေဖာ္ထုတ္ရပါမယ္။ တရားစီရင္ ေရးကို ျပဳျပင္ရပါမယ္။ အခ်ိန္အခါနဲ႔မညီတဲ့ ဥပေဒေတြကို ျဖတ္သိမ္းျပင္ဆင္ၿပီးေတာ့ အခ်ိန္အခါနဲ႔ကိုက္ညီတဲ့ ဥပေဒေတြကို သြက္လက္ျမန္ဆန္စြာေဆာင္ရြက္ရပါမယ္။ ျပည္တြင္းစီးပြားေရး ျပည္ပရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမွုေတြကို အဆင္ေျပတိုးတက္ႏိုင္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရပါမယ္တဲ့။ ဒါဆိုရင္ ဥပေဒစိုးမိုးေရးသာမက ကမာၻ႕အလယ္မွာ တင့္တယ္သာယာတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ျဖစ္လာမွာပါတဲ့။
 
ေမး။ ။ ကၽြန္ေတာ္ကတဆက္တည္း ကုိေအာင္မိုးေ    ဇာ္ကိုေမးခ်င္ပါတယ္။ ဥပေဒစိုးမိုးေရးတရပ္ ႏိုင္ငံမွာျဖစ္လာဖို႔ အေကာင္းဆံုးေရခံေျမခံေတြ ဘာေတြလိုတယ္ဆိုတာ ကိုေအာင္မိုးေဇာ္ယူဆပါသလဲခင္ဗ်ာ။
 
ဦးေအာင္မိုးေဇာ္။     ။ႏွစ္ခ်က္လို႔ကၽြန္ေတာ္ေျပာခ်င္တယ္။ တခုကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအရစိတ္ဆႏၵေပါ့။ အခုတိုင္းျပည္ကေျပာင္းလဲ တဲ့ဘက္ကိုသြားေနၿပီ ဆိုတာကို ၾကားရတယ္။ အမ်ားၿပည္သူေတြကလည္းအသိအမွတ္ျပဳၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေျခခံၾကတဲ့ျပင္ဆင္မွုေတြကို တကယ္ကို လုပ္မယ္ဆိုတဲ့ ဆႏၵက သက္ဆိုင္ရာအာနာပိုင္ေတြမွာ၊ အစိုးရေတြမွာ ရွိဖို႔လိုမယ္။ တကယ္လည္းအေျပာင္းအလဲလုပ္ဖို႔လိုတယ္။ အေျပာင္းအလဲဆိုတာက constitution ေတြကို ေျပာင္းလဲဖို႔လိုတယ္။ ဒါမွလည္းလြတ္လပ္တဲ့တရားစီရင္ေရးဆိုတာေတြေတြ႔ရမွာ
ဒုတိယတခုက ဒီလိုလုပ္ခ်င္တဲ့ ဆႏၵေတြ၇ွိတာေတာင္မွ ဦးမင္းလြင္ဦးေထာက္ျပသြားသလိုဘဲ။ ဗဟို၊ျပည္နယ္အစိုးရ ဒါေတြအဆင့္ဆင့္ကို ေသေသခ်ာခ်ာက်ဖို႔လိုလိမ္႔မယ္လို႔ကၽြန္ေတာ္ထင္တယ္။
ျပည္သူေတြဘက္ကလည္း ဒီဥပေဒေရးရာေတြက သူတုိ႔နဲ႔လဲပက္သက္တယ္။ ဆိုတာကို ေသခ်ာသိဖို႔လုိတယ္။ ဥပေဒကိစၥေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥေတြမွာ အေသအျခာနားလည္တဲ့သူေတြျဖစ္ဖို႔လိုတယ္။ တၿပိဳင္တည္းမွာဘဲ ကိုယ္ကသေဘာတူတဲ့ ဥပေဒတခုက်လာရင္ ကိုယ္က ေလးစားလိုက္နာဖို႔လိုပါတယ္။ အခုကၽြန္ေတာ္တို႔တုိင္းျပည္က ရုပ္တရက္အေျပာင္းအလဲေတြျဖစ္လာတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးရွင္သန္ဖို႔ဆိုတာေတြက အဓိကအက်ဆံုးက အစိုးရေတြလုိ႕ ကၽြန္ေတာ္ထင္တယ္။ အစိုးရေတြက ျပည္သူေတြကို ဥပေဒဘက္မွာေတြ နားလည္လာေအာင္ေဆာင္ရြက္ဖို႔တာ၀န္ရွိတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြမွာလည္းတာ၀န္ရွိတယ္။ ဒါကေတာ့ကၽြန္ေတာ့အျမင္ေပါ့ေနာ္။
 
ေမး။ ။ ဟုတ္ကဲ့။ ကၽြန္ေတာ္ကိုေအာင္မိုးေဇာ္ကို ေနာက္ဆံုးေမးခ်င္ပါတယ္။ လက္ရွိတည္ရွိေနတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒက ဥပေဒစိုးမိုးေရး အတြက္ဘယ္ေလာက္အေထာက္အကူျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆသလဲ။
 
ဦးေအာင္မိုးေဇာ္။     ။ကၽြန္ေတာ့အေနနဲ႕ေတာ့ တိုင္းျပည္ရဲ႕  Constitution အေျခအေနအရ စစ္တပ္ကို infinity လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ေပးထားတာေတြ ၊ သူတို႔ကိုခုနလို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေဆာင္ရြက္ခြင့္ေပးထားတာေတြ ။ ေနာက္တခုက တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးမွာ လိုေျပာၿပီးတၿပိဳင္နက္ထဲမွာဘဲ လြတ္လပ္တဲ့တရားစီရင္ေရးမရွိတာေတြ ဒါေတြက တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကိုဘယ္လိုမွအေထာက္အကူမျပဳေနဘူးလို႔ယူဆရတယ္။ ဒါေၾကာင့္အကယ္၍ မ်ားျပဳျပင္ေျပာင္းလဲခ်င္တယ္ဆိုရင္ အစိုးရအေနနဲ႔ဖြဲ႔စည္းပံုကိုၾကည္႔ၿပီးေတာ့ျပင္ဆင္ဖို႔ကိစၥေတြကုိ ေသေသခ်ာခ်ာလုပ္ဖို႔လုိလိမ္႔မယ္လို႔ကၽြန္ေတာ့အေနနဲ႔ေျပာခ်င္ပါတယ္။ 

ေမး။ ။ ဟုတ္ကဲ့၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔တိုက္ရိုက္ေလလိုင္းအစီအစဥ္ ဒီမွာလည္းေစ့သြားလို႔ပါ။ ပါ၀င္ေဆြးေႏြးတဲ့သူေတြကို အထူးေက်းဇူးတင္ပါတယ္။