၂၀၀၃ ခုႏွစ္ကတည္းက ၅ ႏွစ္ေက်ာ္ ၾကာ ေနအိမ္မွာ တားဆီးမိန္႔ အက်ယ္ခ်ဳပ္ ဘ၀နဲ႔ ထိန္းသိ္မ္း ခံထားရတဲ့ ျမန္႔မာဒီမုိ ကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ ေရွ႔ေေနျဖစ္သူ ဦးၾကည္၀င္းက ဒုတိယအႀကိမ္ အျဖစ္နဲ႔ မေန႔ကပဲ သူမရဲ႔ ေနအိမ္မွာ ထပ္မံေတြ႔ဆုံံခြင့္ ရခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လ (၈) ရက္ေန႔ကေတာ့ ပထမဆုံး အႀကိမ္ ေတြ႔ခြင့္ ရခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္္ကုိ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ ထိန္းသိမ္းထားတဲ့ အမႈနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ေဆြးေႏြးခဲ့တယ္လုုိ႔ သိရပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ တည္ဆဲဥပေဒအရ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ ထိန္းသိမ္းထား တဲ့ ပုဒ္မ (၁၀) (ခ)ဟာ (၅)အႏွစ္အထိပဲ သက္တမ္းတုိး၍ ရတာမုိ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ ဖမ္းဆီးထားတာဟာ တရားမ၀င္းဘူး၊ ဥပေဒမဲ့ ဖမ္းဆီးထားတာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဒီမုိကေရစီအေရး လႈပ္ရွားသူေတြက ေျပာၾကပါတယ္။
ယၡဳေဒၚ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ေရွ႔ ေနဦးၾကည္၀င္းတုုိိ႔ ဒုတိယအႀကိမ္ ေတြ႔ဆုံခြင့္ ရတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ဥပေဒ ေၾကာင္းအရ လြတ္ေျမာက္လာႏုိင္တဲ့ အလားအလာ ဘယ္ေလာက္ရွိႏုိင္မလဲ၊ AHRC အာရွလူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္မွ ျမန္မာေရွ ့ေန ဦးမင္းလြင္ဦးကုိ ကုိသားၫြန္႔ဦးက ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားပါတယ္ရွင္။
ေမး ----- ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေရွ႔ေန ဦးၾကည္၀င္းနဲ႔ အခုေတြ႔ဆုံခြင့္ရတာ ၂ ခါရွိပါၿပီီး ခင္ဗ်။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္း ခံေနရတာ၊ တားျမစ္ခံထားရတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ဥပေဒအေၾကာင္းအရ လုပ္ႏုိင္တဲ့လမ္း ပြင့္လာၿပီးလို႔ ေျပာ လို႔ရပါသလား ခင္ဗ်ား။
ေျဖ ----- ဟုတ္ကဲ့ ခင္ဗ်ား၊ အရင္တုန္းကေတာ့ ဒီလုိမ်ဳိး တားဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ ထားတဲ့ကိစၥ၊ ကန္ ့သတ္ထားတဲ့ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အင္န္အယ္လ္ဒီ ပါတီအေနနဲ႔ ဥပေဒအဖြဲ႔က ၀န္ႀကီးအဖြဲ႔ဆီ တင္သြင္းခဲ့တာ ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘာမွ အေၾကာင္း ျပန္ၾကားျခင္း မရွိခဲ့ဘူး။ အခုလုိမ်ဳိး (၂) ႀကိမ္အထိ ေတြ႔ခြင့္ျပဳလုိက္ၿပီး ဆုိရင္ေတာ့ ဒါကနဲနဲလမ္းပြင့္လာ တဲ့သေဘာမ်ဳိးလုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ယူဆမယ္ဆုိရင္ ယူဆလုိ႔ ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လမ္းပြင့္တယ္လုိ႔ ေျပာေပမဲ့လည္း ဒီ၀န္ႀကီး အဖြဲ႔ေတြရယ္၊ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ရယ္ ကေနၿပီးေတာ့ ဒီအမႈကုိ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ မလားဆုိတာကလဲ က်ေနာ္တုိ႔ သံသယ ျဖစ္ဖြယ္ တခုရွိတယ္လုိ႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။
ေမး ----- ဘယ္လုိမ်ဳိးလဲခင္ဗ်၊ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္က ဘယ္လုိကုိင္တြယ္လုိ႔ ရတာလဲ။
ေျဖ ---- ဟုတ္ကဲ့ခင္ဗ်၊ အခုက်ေနာ္တုိ႔ ၀န္ႀကီးအဖြဲ႔ ကေနၿပီးေတာ့ ခ်မွတ္ထားတဲ့ ကန္႔သတ္မိန္႔ကုိ လုိအပ္သလုိ ျပင္ဆင္ မယ္၊ ပယ္ဖ်က္မယ္၊ အတည္ျပဳ ျခင္းစတာေတြကုိ က်ေနာ္တုိ႔ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ ကေနၿပီးေတာ့ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီလုိမ်ဳိး လုပ္ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ အတြက္လဲ ၀န္ႀကီးအဖြဲ႔၏ ႀကဳိတင္ခြင့္ျပဳခ်က္ရမွ ဆုိသလုိမ်ဳိး ျဖစ္ေနေတာ့ ဒီလုိကိစၥေတြမွာ ဘယ္လုိမ်ဳိး တရားသူႀကီးခ်ဳပ္က ဥပေဒ ေဘာင္အတုိင္း လုပ္ေဆာင္ရြက္မွာလား၊ မေဆာင္ရြက္ဘူးလား ဆုိတာကုိ က်ေနာ္တုိ႔ တရားဥပေဒ စုိးမုိးေရးမူအရ ထင္ထင္ရွားရွား သိရွိရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ေမး ----- ဟုတ္ကဲ့ခင္ဗ်၊ အခု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ လက္ရွိကာလ ထိ္န္းသိမ္းထားတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေကာ ကုိမင္းလြင္ဦး အယူအဆ ဘယ္လုိရွိသလဲခင္းဗ်၊ ျမန္မာႏုိ္င္ငံက တည္ဆဲဥပေဒ အရဆုိရင္ တရား၀င္မႈရွိရဲ့လား။
ေျဖ ---- ျပဌာန္းထား တဲ့ဥပေဒကေတာ့ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းပဲ ျပဌာန္းထားတာ ျဖစ္တယ္။ တာခါတားျမစ္မယ္ ဆုိလုိ႔ရွိရင္ တႏွစ္ထက္မပုိပဲ အမ်ားဆုံး (၅)ႏွစ္အထိပဲ တားျမစ္ႏုိင္တယ္။ အဲဒီလုိ တားျမစ္ၿပီးတဲ့အခါမွာ အေရးယူဖုိ႔ အခ်က္ အလက္ေတြ ေပၚေပါက္ တယ္ဆုိရင္ တရားရုံးတင္ၿပီးေတာ့ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ရမွာ ျဖစ္တယ္။ အခုအဲဒီလုိမ်ဳိး မေပၚေပါက္ဘူး ဆုိလုိ႔ရွိရင္ ဒီကန္႔သတ္မိန္႔နဲ႔ တားဆီးထားတဲ့သူကို လႊတ္ေပးရမွာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစုိးရအေနနဲ႔ မိမိကုိယ္တုိင္ ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ ဥပေဒကုိ လုိက္နာေဆာင္ရြက္ျခင္း မရွိဘူးဆုိတာကုိ ထင္ထင္ရွားရွားေတြ ့ေနရတယ္။ သိေနရတယ္။
ေမး ---- ဒီျမန္မာႏုိင္ငံ တည္ဆဲဥပေဒအရ အခုေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္း ထားတာက တရားမ၀င္ဘူး ဆုိေတာ့ အျခားႏုိင္ငံတကာ တရားေရးစနစ္ ကေနၿပီးေတာ့ ဒီကိစၥေတြကုိ ဘယ္လုိမ်ဳိး ေဆာင္ရြက္လုိ႔ ရႏုိ္င္ ေသးသလဲ။
ေျဖ ----- ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီေအာက္မွာရွိတဲ့ တရားဥပေဒစုိးမိုးေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး Independent Judge and Lawyer အဖြဲ႔အစည္းေတြ ကေနၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ အတြင္းမွာ ဒီလုိမ်ဳိးဥပေဒနဲ႔ မညီတဲ့ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ဳိးေတြ ေတြ႔ေနၿပီးဆုိရင္ သူ႔အေနနဲ ့ဒီကိစၥကုိေတာ့ အစုိးရအေနနဲ႔ ျပင္သင့္တယ္၊ ဘယ္လုိ ျပင္ရမယ္ဆုိတာကုိ သူတုိ႔ အေနနဲ႔အႀကံေပး၊ ဖိအားေပးႏုိင္တယ္။ ေနာက္တခါ ဒီလုိမ်ဳိးလုပ္ေဆာင္တဲ့ ကိစၥရပ္ေတြက ႏုိင္ငံေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အစုိးရတရပ္ အေနနဲ႔ မလုပ္ေဆာင္ သင့္တဲ့ကိစၥ ျဖစ္တယ္ဆုိတာကုိလည္း သူတုိ ့အေနနဲ႔ အသိေပးေျပာ ၾကားမယ္၊ ဖိအားေပးမယ္ ဆုိတာေတြ ျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္။
ေမး ------ လုိဆုိတာကေတာ့ ဒီႏုိင္ငံတကာ တရားေရးစနစ္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ဖိအားေပးႏုိင္တဲ့ သေဘာေပါ့၊ တကယ္တန္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ လႊတ္ကုိ လႊတ္ေပးရမယ္ဆုိတဲ့ စီရင္ခ်က္တခုခ်မွတ္ႏုိင္တဲ့ အလားအလာမ်ဳိး ဒီဖက္မွာရွိသလား။
ေေျဖ ----- ဟုတ္ကဲ့ခင္ဗ်၊ အဲဒီလုိမ်ဳိးေတာ့ မရွိေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီေလာက္ ခ်က္ခ်င္းႀကီး ဖိအားမေပး ႏုိင္တာေတာင္မွ အစုိးရကိုတုိင္က ဥပေဒမဲ့ က်ဴးလြန္ေနတဲ့ကိစၥကုိ ထင္ထင္ရွားရွား ေထာက္ျပလာမယ္ ဆုိရင္ေတာ့ အစုိးရအေနနဲ႔ လုိက္နာ ေဆာင္ရြက္ ေပးရမဲ့ သေဘာျဖစ္တယ္။ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀ုိင္းထဲမွာ အစုိးရတရပ္ရဲ့့ အဂၤါရပ္နဲ႔ ညီဖို႔အတြက္ ကုိယ္ပုိင္ျပဌာန္းတဲ့ ဥပေဒကုိ ကုိယ္ကုိတုိင္ လုိက္နာဖုိ႔ ဆုိတာကို သူတုိ႔ေထာက္ျပ ေျပာဆုိမွာ ျဖစ္တယ္။
ေမး ----- ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ တားျမစ္ဖမ္းဆီးထားတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ကလည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အယူခံ၀င္တာေတြ ရွိပါတယ္။ ေနာက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ေရွ႔ေနေတြ ေတြ႔ဖုိ႔ ႀကဳိးစားတာ ရွိပါတယ္။ ခုအခ်ိန္က်မွ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ေရွ႔ေနနဲ႔(၂) ႀကိမ္ေလာက္ေပါ့။ အခ်ိန္ကာလ တုိတုိအတြင္းမွာ ဆက္တုိက္ ေတြ႔ခြင့္ ရလာတဲ့ဟာက ဘယ္လုိေၾကာင့္ ယူဆလုိရမလဲခင္ဗ်။
ေျဖ ----- ေျပာရမယ္ဆုိလို႔ရွိရင္ေတာ့ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ရဲ့ အထူးကုိယ္စားလွယ္ မစၥတာဂမ္ဘာရီ လာမယ္ဆုိတာရယ္၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့တခါ မၾကာေသးခင္ကမွ ျပန္သြားတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး ကုိယ္စားလွယ္ ကိစၥရယ္၊ အဲဒီအျပင္ က်ေနာ္တုိ႔ အိမ္နီးခ်င္း ႏုိင္ငံေတြရဲ့ သေဘာထားေတြက သူဖက္ကအေလ်ာ့ ေပးတဲ့ပုံစံမ်ဳိး ထင္ေယာင္ထင္မွား ျဖစ္ေအာင္ ဒီလိုိမ်ဳိး ခြင့္ျပဳလာတယ္လုိ႔ပဲ က်ေနာ္ေတာ့ ယူဆပါတယ္။
ေမး ----- ဟုတ္ကဲ့ ဒါဆုိရင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာဖုိ႔ လမ္းစျမင္ရၿပီးလုိ႔ ေျပာလုိ႔ ရမွာလားခင္ဗ်။
ေျဖ ----- ဒါကေတာ့ ႏုိင္ငံတကာ ဖိအားေတြလည္းလုိတယ္။ ကုလသမဂၢရဲ့ ဖိအားကေတာ့ အဓိကပုိၿပီး လုိအပ္တာေပါ့ဗ်ား။ ဘယ္ေလာက္အထိ ဖိအားေပးႏုိင္တယ္၊ န အ ဖ လယ္ေလာက္အထိ လုိက္ေလ်ာႏုိ္င္မယ္ ဆိုတာကုိ က်ေနာ္တုိ႔ ေစာင့္ၾကည့္ရမွာ ျဖစ္တယ္။ န အ ဖ ကေတာ့ အဆုုံးစြန္အထိ ေတာင့္ၿပီးခံေနမယ့္ သေဘာ ရွိတယ္ဆုိတာကုိ က်ေနာ္တုိ႔ ခန္႔မွန္းလုိ႔ ရပါတယ္။
ဟုတ္ကဲ့ ကုိမင္းလြင္ဦးေရ အခုုလုိရွင္းျပေပးတာ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
