ျမန္မာ့ႏုိင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးေန႔တြင္ လက္ရွိ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန

VOA----- 13/ 3/ 2009

ဤေဆြးေႏြးခ်က္ကုိ အာရွလူ႔အခြင့္အေရးေကာင္မရွင္မွာ ေရွ႔ေန ဦးမင္းလြင္ဦး၊ စက္မႈတကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားေဟာင္း ကုိရင္ေအးနဲ႔ ျပည္ပေရာက္ စက္မႈ တကၠသုိလ္ေက်ာင္းသူ မယု တုိ႔ ေဆြးေႏြး ထားပါသည္။

လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၁ ႏွစ္ အခုလုိ မတ္လ ၁၃ ရက္ေန႔မွာ ရန္ကုန္ စက္မႈတကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားကုိဘုန္းေမာ္ဟာ ျမန္မာအာဏာပုိင္ေတြရဲ့ ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ ေသဆုံးခဲ့ရၿပီး၊ အဲဒီေန႔ကုိ ျမန္မာဒီမုိကေရစီ အင္အားစုေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၂၁ ႏွစ္ေျမာက္ ျမန္မာႏုိင္ငံလူ႔အခြင့္အေရးေန႔မွာ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္ေနသူေတြအေနနဲ႔ ဘယ္လုိသုံးသပ္ခ်က္ေတြ ရွိမွာလဲ။ အဲတာေတြကုိ သိႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ ကုိေက်ာ္ေအာင္လြင္က ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။

ျမန္မာျပည္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖါက္မႈေတြ ရွိေနတယ္။ ဒီအေျခအေနေတြဟ တေန႔ထက္တေန႔ ပုိၿပီးေကာင္းလာတာ မဟုတ္ဘူးဆုိတာ အားလုံးက သိၾကေပမဲ့လည္း ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥေတြကုိ လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ AHRC လုိ႔ေခၚတဲ့ ေဟာင္ေကာင္အေျခစုိက္ အာရွ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္မွ ျမန္မာေရွ႔ေန ဦးမင္းလြင္ဦး၏ အျမင္ကုိ သိႏုိင္ဖုိ႔ က်ေနာ္ ေမးျမန္းထား ပါတယ္။

ဦးမင္းလြင္ဦး ----- “ လူ႔အခြင့္အေရး အခ်က္ (၃၀) ကုိ က်ေနာ္ မေျပာလုိပါဘူး။ အဲဒီအထဲမွာ က်ေနာ့အေနနဲ႔ ေျပာခ်င္တဲ့ အခ်က္ (၃) ခ်က္ရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြက ဘာေတြလည္းဆုိေတာ့ ---
(၁) လြတ္လပ္စြာ စည္းရုံးခြင့္ရွိပါသလား၊ ယေန႔ကာလမွာ လုံး၀မရွိပါဘူး။
(၂) လြတ္လပ္စြာ စီတန္း လွည့္လည္ခြင့္ရွိပါသလား။ ဒါလည္းအခုိအခ်ိန္အထိ က်ေနာ္တုိ႔ မရရွိေသးပါဘူး။ ေနာက္တခါ ---
(၃) လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚ ေျပာဆုိခြင့္ကုိ ခြင့္ျပဳထားၿပီးလား။ ဒါကေတာ့ အဆုိးဆုံးျဖစ္တယ္။ လုံး၀မရႏုိင္ေသးတဲ့ ဥစၥာျဖစ္တယ္။ အဲေတာ့ က်န္တဲ့အခ်က္ (၃၀) ကုိ အသာထားပါ။ ဒီအခ်က္ (၃) ခ်က္ကုိေတာင္ က်ေနာ္တုိ႔ မရႏုိင္ေသးတဲ့အတြက္ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနဟာ လက္ရွိကာလမွာ ပုိမုိးဆုိး၀ါးေနေသးတယ္ ဆုိတာကုိဘဲ က်ေနာ့အေနနဲ႔ ေျပာခ်င္တယ္။”

AHRC အဖြဲ႔မွ ေရွ႔ေန ဦးမင္းလြင္ဦး ျဖစ္ပါတယ္။

စက္မႈတကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသား ကုိဘုန္းေမာင္ အသတ္ခံရတုန္းက သူနဲ႔တခ်ိန္ထဲ ေက်ာင္းတက္ေနခဲ့ၿပီး ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈတြင္ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ စက္မႈတကၠသုိလ္ေက်ာင္းသား ကုိရင္ေအးဟာ ယခုအခ်ိန္အထိ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈေတြကုိ အေမရိကန္မွာ ဆက္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ေနတုန္းပါ။

ကုိရင္ေအး ----- “ကုိဘုန္းေမာ္ ပစ္သတ္ခဲ့တုန္းက လုံထိမ္းေတြဗ်၊ လုံထိမ္းဆုိတာက အာဏာရွင္ေတြက ေမြးထားတဲ့ လက္ကုိင္တုတ္ေတြ ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီလက္ကုိင္တုတ္ ကေနတဆင့္ သူတုိ႔အတြက္ အႏၱရာယ္ ျပဳႏုိင္မဲ့ ေက်ာင္းသားတုိ႔၊ သံဃာေတာ္တုိ႔ ျပည္သူေတြကုိ ႏွိပ္ကြပ္ဖုိ႔အတြက္ လုပ္တယ္။ အခုအခ်ိန္ဆုိရင္လည္း န အ ဖ အေနနဲ႔ သူလက္သတ္ေမြးထားတဲ့ ႀကံ့ဖြံ႔ေတြ၊ အင္အားစုေတြကုိ သုံးၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ တက္ၾကြ လႈပ္ရွားတဲ့သူေတြ၊ ဒီမုိကေရစီေရးကုိ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေတာင္းဆုိတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြ၊ သံဃာေတာ္ေတြ၊ ျပည္သူေတြကုိႏွိပ္ကြပ္တဲ့အခါ သုံးေနတာကုိ က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ရတယ္။”

“ပုိဆုိးလာတာက လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၁ ႏွစ္နဲ႔စာရင္ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနဟာ က်ေနာ္တုိ႔ တုိင္းျပည္မွာ အဆုိးဆုံး အေျခအေန ေရာက္ေနတယ္။ အဲဒါကုိ က်ေနာ္ စိတ္မေကာင္းႀကီးစြာ ေတြ႔ရတယ္။ ကုိဘုန္းေမာ္ က်ဆုံးခဲ့တဲ့ ၂၁ ႏွစ္တုန္းက အေျခအေနဟာ ဆုိးလွတယ္ ထင္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ မခံႏုိင္ေတာ့ဘဲနဲ႔ တုိက္ပြဲ၀င္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီကေန႔ ဒီအခ်ိန္မွာ တုိင္းျပည္ ပကတိ ႀကဳံေနရတဲ့ ျပည္သူ ျပည္သားေတြ အားလုံး ေန႔တူတကြ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ အေျခအေနက လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၁ ႏွစ္ကနဲ႔ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ဆုိးေနတာ က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ရတယ္။”

စက္မႈတကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားေဟာင္း ကုိရင္ေအး ေျပာသြားခဲ့တာပါ။

ျမန္မာျပည္အတြင္းမွာ မတရားမႈေတြ ေပၚလာတုိင္း လူငယ္သဘာ၀ တက္တက္ၾကြၾကြရွိၾကတဲ့ အထဲမွာ ရန္ကုန္စက္မႈတကၠသုိလ္က ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူေတြဟာလည္း အစဥ္အလာ ရွိၾကတဲ့သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီကေန႔ အခ်ိန္မွာေတာ့ စက္မႈေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူေတြအေၾကာင္း မ်ဳိးဆက္သစ္ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြ အသိနည္းေနၿပီလုိ႔ မၾကာခင္ကမွ စက္မႈေက်ာင္းတကၠသုိလ္ၿပီးလာခဲ့တဲ့ အေမရိကႏုိင္ငံေရာက္ မယုကေန ရွင္းျပပါတယ္။

မယု ----- “ က်မတုိ႔အရြယ္ေလာက္ဆုိေတာ့ အဲဒီေန႔အေၾကာင္းေတြကုိ ဘာမွ မသိၾကေတာ့ပါဘူး။ ကုိဘုန္းေမာ္ ေသဆုံးသြားတဲ့ေနကုိ လူ႔အခြင့္အေရးေန႔လုိ႔ သတ္မွတ္ထားတာကုိလည္း မသိပါဘူး။ သိတယ္ဆုိလုိ႔ ရွိရင္လည္း သိတဲ့အသုိင္းအ၀ုိင္းက နည္းပါတယ္။ နည္းတဲ့သူေတြကလည္း သူတုိ႔ အခ်င္းခ်င္းေတြ႔ရင္ေတာ့ ေျပာျဖစ္ေနၾကမွာဘဲေလ။ ဒါေပမဲ့ လူအမ်ားႀကီး ဆုံတဲ့ေနရာေတြမွာ မေျပာၾကပါဘူး၊ ေျပာသံမၾကားမိဘူး။”

စက္မႈတကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသူ မယု ရွင္းျပခဲ့တာပါ။

၂၁ ႏွစ္ေျမာက္ ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္အေရးေန႔ အထိမ္းအမွတ္ အခမ္းအနားေတြကုိ ျမန္မာျပည္ထဲမွာ တရား၀င္ က်င္းပတာေတြ မရွိေပမဲ့လည္း ႏုိင္ငံတကာေရာက္ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေရး လႈပ္ရွားသူေတြကေတာ့ ယခုလုိႏွစ္ပတ္လည္ေန႔ ေရာက္လာတုိင္း ေၾကျငာခ်က္ေတြ ထုတ္ၾကတာေတြ၊ အခမ္းအနား က်င္းပၾကတာေတြ ႏွစ္စဥ္လုပ္လာခဲ့တာ အစဥ္အလာတခုလုိ ျဖစ္ေနပါၿပီခင္ဗ်ား။