ရုိဟင္ဂ်ာနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးျပႆနာ အပုိင္း (၅)

RFA ----- 23 March 2009

ေသာတရွင္မ်ားခင္ဗ်ား။ လက္ရွိျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ ဘဂၤေဒ့ရွ္နယ္စပ္မွာရွိတဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာအေရးဟာ ေျဖရွင္းရခက္တဲ့ ပုစၥာတခုလုိ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ျဖစလာ္ပါတယ္။ ဒီျပႆနာမွာ ေျဖရွင္းရခက္တဲ့ သမုိင္းဆုိင္ရာကိစၥေတြ၊ ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ ျပႆနာေတြကုိ အခ်ိန္ယူေျဖရွင္းရမယ္ ျဖစ္ေပမဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ကိစၥကုိေတာ့ လတ္တေလာလုိအပ္တဲ့ ျပႆနာအျဖစ္ ခြဲျခား ရႈျမင္ႏုိင္္ဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။

ရုိဟင္ဂ်ာဘက္ကေတာ့ သူတုိ႔ဟာ ရုိဟင္ဂ်ာျဖစ္တယ္။ သူတုိ႔ဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားကတည္းက ရခုိင္ျပည္ေျမာက္ပုိင္းကုိ ေရႊ႔ေျပာင္း ၀င္ေရာက္လာၾကတဲ့ မူဆလင္အႏြယ္ေတြ ျဖစ္တယ္။ ရခုိင္ဘုရင္လက္ထက္ကတည္းက ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အေျခခ်ေနထုိင္ခဲ့တယ္။ သူတုိ႔ဟာ ပါရွန္၊ တူရဂီ၊ ဘဂၤါလီ၊ ပသီစတဲ့အႏြယ္ေတြ ေရာေႏွာ ပါ၀င္ေနသည့္ လူမ်ုိးစု တခုျဖစ္တယ္။ သူတုိ႔ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနလာတဲ့ လူမ်ဳိးစု အႏြယ္တခုအျဖစ္ အခြင့္အေရးရသင့္တယ္လုိ႔ ရုိဟင္ဂ်ာႏုိင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြက ေတာင္းဆုိၾကပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ အဂၤလိပ္သိမ္းပုိက္ထားစဥ္ အိႏၵိယနဲ႔ ဘဂၤလားနယ္ဘက္ကေန ေနာက္ထပ္၀င္ေရာက္လာတဲ့ မူဆလင္အႏြယ္ေတြ အမ်ားအျပားရွိခဲ့ၿပီး အဂၤလိပ္ျပန္ထြက္သြားတဲ့အခါ ေဒသခံရခုိင္လူမ်ဳိးေတြနဲ႔ မူစလင္အၾကား အထိကရုန္းေတြျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၄၇/ ၄၈ ေလာက္မွာ ရုိဟင္ဂ်ာ ႏုိင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္အခ်ဳိ႔ဟာ လက္နက္ကုိအဖြဲ႔အစည္းကုိ ထူေထာင္ၿပီး ရခုိင္ျပည္ေျမာက္ပုိင္း ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာ၊ ရေသ့ေတာင္ စတဲ့ေဒသေတြမွာ သီးျခား မူဆလင္ျပည္နယ္အျဖစ္ ခဲြထြက္ၿပီး အေရွ႔ပါကစၥတန္၊ အခုဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ ေပါင္းဖုိ႔အထိ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီအခ်က္သည္ပင္လွ်င္ ျမန္မာအစုိးရအဆက္ဆက္ကုိ စိုးရိမ္စိတ္ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္လုိ႔ ရုိဟင္ဂ်ာအေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စာတမ္းအခ်ဳိ႔မွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။

၁၉၅၀ ေနာက္ပုိင္း ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏု၏ ဒီမုိကေရစီအစုိးရတက္လာခ်ိန္အတြင္း ရုိဟင္ဂ်ာေတြကုိ အသိအမွတ္ျပဳခဲ့ၿပီး ႏုိင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ ျပဳခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာ့အသံကေနလည္း ရုိဟင္ဂ်ာဘာသာနဲ႔ ထုတ္လႊင့္ေပးတဲ့ အစီအစဥ္ေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒီအခ်က္ဟာ ဦးႏုရဲ့ ႏုိင္ငံေရးကစားကြက္လုိ႔ ေ၀ဖန္သူေတြရွိသလုိ ဦးႏုရဲ့ ဒီမုိကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးအရ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေျဖရွင္းတာလုိ႔ ျမင္သူေတြလည္းရွိခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံလြတ္လပ္ေရးရၿပီး စီးပြားေရးေကာင္းတဲ့ကာလေတြအထိ ဘဂၤလာေဒ့ရွ္နဲ႔ အိႏိၵယ ဘက္ကေန ေနာက္ထပ္ အသစ္၀င္ေရာက္လာသူေတြ အမ်ားအျပားရွိႏုိင္ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ၁၉၆၂ ႏွစ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေန၀င္း အာဏာသိမ္းအစုိးရ တက္လာၿပီး ၁၉၇၀ ေက်ာ္ႏွစ္ေတြမွာ ရုိဟင္ဂ်ာအေရးကုိ အၾကမ္းဖက္ ကုိင္တြယ္ ႏွိမ္နင္းပါတယ္။ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္မွာ နဂါးမင္း စစ္ဆင္ေရးကုိ ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ရခုိင္ျပည္အတြင္းက ရုိဟင္ဂ်ာ (သုိ႔) ဘင္ဂါလီေတြကုိ အစုလုိက္ အၿပဳံလုိက္ ေမာင္းႏွင္ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၂ ႏွစ္မွာ ႏုိင္ငံသားဆုိင္ရာ ဥပေဒအသစ္ကုိ ျပဌာန္းၿပီး ရုိဟင္ဂ်ာေတြကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္ေနထုိင္တဲ့ ႏုိင္ငံမဲ့ေတြအျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ အခုေဖၚျပခဲ့တဲ့ အခ်က္ေတြဟာ ေနာက္ခံသမုိင္း အၾကမ္းျပင္းမွ်သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းအရာေတြအေပၚ အေျခခံ ေျဖရွင္းဖုိ႔ဆုိရင္ေတာ့ တထုိင္တည္းနဲ႔ ၿပီးႏုိင္မယ့္ကိစၥ မဟုတ္ပါဘူး။

စစ္အစုိးရရဲဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ ျမန္မာလူမ်ဳိး ဗုဒၵ ဘာသာ၀င္ေတြေတာင္ ဆုိး၀ါးတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖါက္မႈေတြကုိ ခံစားေနရတဲ့အခ်ိန္မွာ လူမ်ဳိးမတူတဲ့ မူဆလင္ဘာသာ၀င္ေတြ ဘယ္အေျခအေနနဲ႔ ဆုိင္ရင္ ရႏုိင္တာကုိ ခန္႔မွန္းၾကည့္ရင္ သိႏုိင္ပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ ေနခဲ့ဘူးၿပီး မေလးရွားႏုိင္ငံကုိ ဒုကၡသည္အျဖစ္ ထြက္ေျပးေရာက္ရွိေနတဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာတဦးကေတာ့ အေျခအေနအခ်ဳိ႔ကုိ အခုလုိရွင္းျပပါတယ္။

“ရခုိင္ျပည္နယ္မွာက အထူးသျဖင့္ ေျပာမယ္ဆုိရင္ Martial law ပုံစံေပါ့ေနာ။ အဲဒီမွက ရုိဟင္ဂ်ာေတြကုိ တရပ္ကြက္ကေန တရပ္ကြက္ သြားခြင့္မရွိဘူး။ ၿမဳိ႔ေတြမွာလည္း ရပ္ကြက္ေထာက္ခံစာေတြ ယူရတယ္။ ၿမဳိ႔နယ္ရုံးမွာ ယူရတယ္။ စစ္တပ္မွာ သြားယူရတယ္။ န စ က နယ္စပ္ေဒသ လုံၿခဳံေရးေပါ့ေနာ။ ယူၿပီးေတာ့ သေဘာၤဆိပ္ကုိ ဥပမာ ေမာင္းေတာကေနၿပီးေတာ့ စစ္ေတြလာမယ္ဆုိရင္ ဘူးသီးေတာင္မွာ တခါေခ်ာက္ထုိးရတယ္။ အဲလုိျပႆနာေတြ အမ်ားႀကီးတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ရဲ့ ခြင့္ျပဳခ်က္ကလည္း ခုနစ္ရက္ တပါတ္ အဲေလက္ဘဲရတယ္။ အဲဒါဟာလည္း ေဆးကုမွ သူတုိ႔ေတြက သြားခြင့္ေပးတယ္။”

ဒါျပင္ ေပၚတာဆြဲတာေတြ၊ အဓမၼေငြေၾကးေကာက္ခံတာေတြနဲ႔ ဖမ္းဆီးမႈရွိတယ္လို႔ အခုလုိေျပာျပပါတယ္။

“ၿမဳိ႔နယ္အထဲမွာလည္း ေပၚတာဆြဲတာက အမ်ားဆုံး၊ ၀င္လာၿပီးေတာ့ ဆိတ္ေတြ၊ ႏြားေတြ၊ ကြ်ဲေတြ၊ ၀င္ဆဲြတာလည္းရွိတယ္။ ပုိက္ဆံေကာက္ေကာက္ရင္းနဲ႔ ပုိက္ဆံမရေတာ့ ရြာထဲမွာ ရုိက္ႏွက္တာရွိတယ္။ ေတာထဲမွာ ထင္းေခြတာေတြ၊ အမဲလုိက္တဲ့သူေတြလည္းရွိတာကုိး၊ ေတာထဲမွာ ေတြ႔တာကုိ အမဲေရာင္နယ္ေျမက အနက္ေရာင္သားေကာင္ေတြ ေတြ႔တယ္ဆုိၿပီးေတာ့ သူတုိ႔က အေရးယူတယ္။ အခ်ဳိ႔ဆုိရင္ ပစ္သတ္သာေတြရွိတယ္။ ေနာက္ အခ်ဳိ႔က်ေတာ့ ႏုိင္ငံၾကားမွာရွိတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ စီးပြားေရးလုပ္တယ္။ ႏုိင္ငံျခားနဲ႔ မင္းတုိ႔ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး လုပ္ၿပီးေတာ့ ႏုိင္ငံျခားအေထာက္အပံ့ေတြရတာကုိ သူတုိ႔ေတြက ခဏခဏ အေႏွာင့္အယွက္ေပးတယ္။”

ဒါ့အျပင္ အမ်ုိးသမီးေတြအေနနဲ႔ လက္ထပ္မဲ့သူေတြ အေစာ္ကားခံရတဲ့အေျခအေနအထိရွိတယ္လုိ႔ သူကေျပာပါတယ္။

“ကုိယ္ထိလက္ေရာက္ ေဇာကားခံရတာလည္းရွိတယ္။ ၿပီးေတာ့ စစ္တပ္က ေခၚသြားတာေတြလည္းရွိတယ္။ ေနာက္ပုိင္းက်ေတာ့ သူက မဂၤလာေဆာင္ေတာ့မယ္ဆုိရင္ သူတုိ႔ႏွစ္ေယက္ သေဘာတူလား မတူသလား ဆုိတာကုိ သိဖုိ႔အတြက္ စစ္တပ္က ႏွစ္ေယာက္စလုံးကုိ ေခၚသြားတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ကုိ ၂ ရက္ ၃ ရက္ခြဲၿပီးထားတယ္။ ဆုိေတာ့ ဒါေတြက ကုိယ္ထိလက္ေရာက္ ေစာ္ကားတာပဲေလ။”

မေလးရွားမွာ ေရာက္ေနတဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္တဦး ေျပာဆုိသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပင္းထန္တဲ့ ခ်ဳပ္ျခယ္မႈေတြနဲ႔ အနာဂတ္မရွိတဲ့ အေျခအေနေတြေၾကာင့္ ရုိဟင္ဂ်ာလူငယ္ေတြဟာ အသက္ကုိစြန္႔ၿပီး ထြက္ေျပးလာၾကတယ္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ရုိဟင္ဂ်ာအေရး ေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ မစၥ ခရစ္လီ၀ါကလည္း ေျပာပါတယ္။

“လြတ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ အသက္ေမြးခြင့္ မရွိတဲ့အျပင္ လူငယ္ႏွစ္ဦး ခ်စ္ႀကဳိက္မိရင္ လက္ထပ္ခြင့္ကုိ စစ္တပ္မွာ ခြင့္ေတာင္းခံရၿပီး တခါတေလ ႏွစ္ေပါင္းၾကာတဲ့အထိ ခြင့္ျပဳခ်က္မရေၾကာင္း၊ ခြင့္ျပဳခ်က္မရရွိဘဲ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံမိရင္ ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ ႏွစ္အထိ အျပစ္ေပးတယ္ရွိေၾကာင္း၊ အခုလို ဆုိးရြားတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြေၾကာင့္ ရုိဟင္ဂ်ာလူငယ္ေတြဟာ အသက္ကုိစြန္႔ၿပီး လြတ္ေျမာက္ေအာင္ ထြက္ေျပးၾကတယ္ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း” မစၥခရစ္ေတပါက ေျပာဆုိသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

အခုတင္ျပတာကေတာ့ ရုိဟင္ဂ်ာရဲ့ေနာက္ခံ သမုိင္းေၾကာင္းနဲ႔ လက္ရွိ ရုိဟင္ဂ်ာေတြရဲ့ အေျခအေနပဲ ျဖစ္ပါတယ္ ခင္ဗ်ား။