လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္သူမ်ားအား အကာအကြယ္ေပးျခင္း

ညီညီခ်မ္း
ေမလ၊ ၈ ရက္၊ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္

အာရွႏုိင္ငံသည္ ဥေရာပႏွင့္ ေျမာက္အေမရိက ႏုိင္ငံမ်ားကဲ့သုိ႔ ဒီမုိကေရစီစနစ္ မဖြံ႔ၿဖဳိးေသးေပ။ ႏုိင္ငံအမ်ားအျပားတြင္ အာဏာရွင္စနစ္မွ ဒီမုိကေရစီစနစ္ဆီသုိ႔ အသြင္ေျပာင္းစျဖစ္၍ အုပ္ခ်ဳပ္သူႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ခံ လူတန္းစား ႏွစ္ရပ္စလုံးမွာ ဒီမုိကေရစီလမ္းစဥ္အား နားလည္သူ ရွိသင့္သေလာက္ မရွိေသးေပ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရးကိစၥမ်ား စီမံေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ေလးစား အသိအမွတ္ျပဳမႈျဖင့္ ကုိင္တြယ္ ေျဖရွင္းသည့္အစား အသာစီးျဖင့့္ ဖိႏွိပ္ အႏုိင္က်င့္မႈတုိ႔ကုိသာ ေနရာအႏွ႔ံအျပားတြင္ ျဖစ္ေပၚေနေလ့ရွိသည္။

ဖိႏွိပ္ အႏုိင္က်င့္မႈသည္ ခ်ဳိးေဖါက္မႈ၏ အေျခခံျဖစ္၍ လူသားတုိ႔အေပၚ ဖိႏွိပ္ အႏိုင္က်င့္မႈသည္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖါက္မႈျဖစ္သည္ဟု ဆုိရေပမည္။ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖါက္မႈႏွင့္ ခ်ဳိးေဖါက္သူ ရွိေနသည္ႏွင့္သမွ် တခ်ိန္တည္းမွာပင္္ ၎ခ်ဳိးေဖါက္မႈကို တားဆီးႏုိင္ရန္ လူ႔အခြင့္အေရးအား အကာအကြယ္ေပးမႈႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္သူတုိ႔၏ အခန္းက႑သည္ မလႊဲမေေရွင္သာ အေရးပါလာသည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ မည္သူကား လူ႔အခြင့္အေရး အကာအကြယ္ေပးသူ ျဖစ္သည္ကုိ ေလ့လာရန္လည္း မရွိမျဖစ္ လုိအပ္လာပါေတာ့သည္။

၁၉၉၈ ခုႏွစ္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံမွ အတည္ျပဳခဲ့ေသာ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္သူ ေၾကျငာစာတမ္း ( Declaration on Human Rights Defenders) အရ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္သူ၏ ဆုိလုိခ်က္ အဓိပၸါယ္အား ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေဖၚျပထားျခင္း မရွိေသးပါ။ သုိ႔ေသာ္ မည္သူမဆုိ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖါက္မႈမွ အကာအကြယ္ေပးျခင္း၊ လူ႔အခြင့္အေရး တုိးတက္ေစရန္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းတုိ႔သည္ လူသားတုိင္း၏ အခြင့္အေရးႏွင့္ တာ၀န္မ်ားျဖစ္သည္။ ၎အခြင့္အေရးအေပၚ ခံစားခြင့္ရွိသူႏွင့္ တာ၀န္အေပၚ အကာအကြယ္ေပး သူတုိ႔သည္ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္သူမ်ား ျဖစ္သည္။

လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္သူ သေဘာတူစာခ်ဳပ္၏ လိုရင္းအခ်က္ႏွင့္ လုိေလ်ာညီေထြမႈရွိသည့္ အသြင္လကၡဏာ ကုိ ေဖၚေဆာင္ရာတြင္ “လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွက္သူသည္ ၎လုပ္ငန္းအေပၚတြင္ ကြ်မ္းက်င္မႈ၊ သမုိင္းေနာက္ခံ၊ လက္ရွိ လုပ္ငန္းအေျခအေန၊ အရည္အခ်င္းႏွင့္ မသက္ဆုိင္ဘဲ ၎တာ၀န္ယူ လုပ္ေဆာင္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ တက္ၾကြစြာ လႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္မႈ အေပၚတြင္သာ အေျခခံပါသည္” ဟုသာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္အျဖစ္ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ဘူးသူ ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံသား Hina Jilani က မိန္႔ဆုိခဲ့ ပါသည္။ ၎ေထာက္ျပသည့္ အေနအထားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးတုိးတက္ရန္ ေဆာင္ရြက္သူမ်ားမွာ ေရွ႔ေနမ်ား၊ သတင္းသမားမ်ား၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖါက္ခံရသည့္ သားေကာင္မ်ား၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္သူမ်ား၊ လူနည္းစု အခြင့္အေရး တုိက္ပြဲ၀င္သူမ်ား၊ လူသားခ်င္းစာနာ အကူအညီေပးသူမ်ားႏွင့္ ကုလသမဂၢ၀န္ထမ္းမ်ား အစရွိသူတု႔ိ အားလုံးသည္ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

လူ႕အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္နာမင္းႀကီးရုံး (Office of the High Commissioner of Human Rights) အဆုိအရ “လူသားအားလုံးသည္ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူမ်ား ျဖစ္ရန္ လုိအပ္ေပသည္။ အနိမ့္ဆုံး သင့္အေနျဖင့္ လူအမ်ားႏွင့္ သက္ဆုိင္သည့္ အခြင့္အေရးအား အယုံအၾကည္ရွိၿပီး လူ႔အခြင့္အရးအား ကာကြယ္ ျမွင့္တင္ရာတြင္ မွန္ကန္ေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ေဖၚေဆာင္လုိပါက ၿငိမ္းခ်မ္းေသာနည္းျဖင့္ လုပ္ငန္းမ်ား အေကာင္အထည္ ေဖၚေဆာင္ၾကရန္” တုိက္တြန္းထားပါသည္။