Open Court နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဥပေဒပညာရွင္ေတြရဲ့ ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ား

RFA ------ 21 5 09

လြတ္လပ္စြာ တရားစီရင္ေရး ဆုိတာဘာလဲ။ အမ်ားျပည္သူ တက္ေရာက္ နားေထာင္ခြင့္ ဆုိတာဘာလဲ။ ျပည္တြင္း ျပည္ပ ဥပေဒ ပညာရွင္ေတြကုိ AFA ၀ုိင္းေတာ္သား ကုိေနရိန္ေက်ာ္က စုစည္း တင္ျပထားပါတယ္။

လြတ္လပ္စြာ တရားစီရင္ေရး ဆုိတဲ့စကားနဲ႔ Open Court လုိ႔ေခၚတဲ့ အမ်ားျပည္သူ တက္ေရာက္နားေထာင္ႏုိင္ခြင့္ ဆုိတဲ့စကားႏွစ္ခြန္းဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေရပန္းစား၊ ဂရက္ရုိက္ေနတဲ့ စကားေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရုံးကန္ကနားေတြ ဥပေဒ ဘာသာရပ္ေတြနဲ႔ အကြ်မ္းတ၀င္ မရွိေသးတဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ့ ျပည္သူေတြ အေနနဲ႔ ဒီစကားရ့ဲ မူလဇစ္ျမစ္၊ အစုိးရ အဆက္ဆက္ရဲ့ အျပဌာန္းခ်က္၊ သက္ဆုိင္သူတုိ႔ရဲ့ ရပုိင္ခြင့္ေတြနဲ႔ ဒီေန႔ေခတ္ စစ္အစုိးရ လက္ေအာက္က တရားစီရင္ေရး အေျခအေနကုိ သိရေအာင္ ဥပေဒကြ်မ္းက်င္သူ ေရွ႔ေနေတြကုိ ဒီကေန႔ က်ေနာ္ ေမးျမန္းၾကည့္ပါတယ္။

လြတ္လပ္စြာ တရားစီရင္ေရးဆုိတာဘာလဲ။ အမ်ားျပည္သူ တက္ေရာက္နားေထာင္ႏုိင္ခြင့္ ဆုိတာဘာလဲ။ ပထမဆုံး ေျပာၾကားသူက ပဲခူးၿမဳိ႔မွ ေရွ႔ေနဦးေအးျမင့္ ပါ။ သူက ------

ဦးေအးျမင့္ ------ “Open Court ဆုိတာ အမ်ားျပည္သူ မည္သူမဆုိ တက္ေရာက္နားေထာင္ ႏုိင္တာကုိ ေျပာတာပါ။ ဒါက Open Court မွ မဟုတ္ဘဲ။ မေန႔က သံတမန္ေတြကုိ ၀င္ခြင့္ျပဳတယ္ ဆုိတာက အခ်ိန္မေရြး ၀င္ထြက္သြားလာၿပီးေတာ့ ေျပာဆုိႏုိင္တယ္။ သတင္းေထာက္က တရားသူႀကီးေတြကုိ ခြင့္ေတာင္းၿပီးေတာ့မွ သြားရမွာ။ အခုေတာ့ သက္ဆုိင္ရာ အာဏာပုိင္အဖြဲဲ႔ အစည္းမွ ခြင့္ျပဳၿပီးေတာ့မွ သြားရမယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ဟာ ဒါက Open Court မဟုတ္ဘူး။ ေနာက္ တရားသူႀကီး Power က ဘယ္ေလာက္ အထိလဲဆုိရင္ တရားရုံးတုိင္းမွာ ေနာက္ကႏုိင္ငံေတာ္အလံ ဆုိတာရွိတယ္။

ႏုိင္ငံေတာ္ကိုယ္စား အလုပ္လုပ္ရတဲ့ သူဆုိလုိ႔ ေရွ႔ေနေရွ႔ရပ္၊ တာ၀န္ရွိတဲ့ ပုဂၢဳိလ္ေတြ အေလးျပဳ ၀င္ရတယ္။ အဲေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္ ကုိယ္စားအလုပ္လုပ္ေပးတဲ့ တရားသူႀကီးဟာ တရားခြင္မွာ အာဏာအရွိဆုံး ပုဂၢဳိလ္ေတြျဖစ္တယ္။ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္တယ္ ဆုိတာက ဥပေဒမွာ မရွိဘူး။ ျမန္မာျပည္ဥပေဒက လုပ္ခ်င္သလုိ လုပ္ေနၾကတယ္။ ျမန္မာျပည္ဥပေဒက သူတုိ႔လုိရင္သုံးတယ္။ မလုိရင္ ဥပေဒနဲ႔တုိင္တယ္။ ဒါဘဲရွိတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ဥပေဒဆုိတာ မရွိပါဘူး။

ဗမာျပည္မွာ ဥပေဒဆုိတဲ့ အမွန္တရားရွိရင္ေတာ့ အခုအတုိင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ တရားစြဲတာေတြ ဥပေဒနဲ႔ လုံး၀မညီဘူး။ သို႔ေသာ္ အခုေခတ္ ဒီအစုိးရ လက္ထက္မွာကေတာ့ သူတုိ႔လုပ္ခ်င္တာ လုပ္မယ္။ သူတုိ႔ တရားစြဲခ်င္ရင္ စြဲမယ္။ သူတုိ႔ လႊတ္ခ်င္ရင္ လႊတ္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူထုကုိ အေၾကာက္တရားနဲ႔ ႏွိပ္စက္ေနတဲ့ အစုိးရဆုိတာ လူတုိင္းသိတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ ဒီလုိလုပ္လာ မစမ္းဘူးဆုိတာ လူထုက နားလည္ၿပီးသားပါ။”

ဒုတိယ ေျပာတဲ့လူက မႏၱေလးၿမဳိ႔က ေရွ႔ေန ဦးျမင့္သြင္ပါ။ သူကလည္း Open Court ဆုိတာ အခုလုိရွင္းျပပါတယ္။

ဦးျမင့္သြင္ ------ “ဥပေဒမွာ တရားစီရင္ေရးဆုိင္ရာ မူေတြရွိပါတယ္။ အဲဒီမူေတြကုိ အမ်ားအားျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒမွာ ေရးေလ့ရွိၾကတယ္။ Open Court နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မူေတြမွာေတာ့ တရားစီရင္ေရးမွာ ဥပေဒေနဲ႔အညီ လြတ္လပ္စြာ တရားစီရင္ပုိင္ခြင့္ရွိတယ္လုိ႔ ျပဌာန္းထားတယ္။ အဲဒီလုိ ျပဌာန္းထားတာက တရားစီရင္ေရးမွာ အာဏာရွိတဲ့ ပုဂၢဳိလ္မ်ားကျဖစ္ေစ၊ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကျဖစ္ေစ၊ ၀င္ေရာက္ျခယ္လွယ္ျခင္း၊ ၾသဇာလႊမ္းမုိးလာျခင္း မရွိေစရန္ႏွင့္ တည့္မတ္ မွန္ကန္စြာ တရားစီရင္ ႏုိင္ေစရန္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ျပဌာန္းထားတယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ တရားစီရင္ေရးမွာ ဥပေဒနဲ႔အညီ လြတ္လပ္စြာ တရားစီရင္ခြင့္ ရွိရမယ္လုိ႔ ျပဌာန္းထားတာ ရွိပါတယ္။”

အေျခခံဥပေဒနဲ႔ ျပဌာန္းတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အခုလုိ ေထာက္ျပ ေျပာဆုိပါတယ္။

ဦးျမင့္သြင္ ----- “ဒီဟာက ၁၉၇၄ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၀၁ မွာ တရားစီရင္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့မူေတြကုိ ေရးထားတယ္။ အဲဒီတုန္းက ၈ ခ်က္ ေလာက္ရွိတယ္ဗ်။ အဲဒီ ၈ ခ်က္ထဲမွာ အဓိပါယ္ဖြင့္ၿပီးေတာ့ ျပဌာန္းေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုဖဲြ႔စည္းပုံက အတည္မျပဳရေသးေတာ့ ျပဌာန္းခ်က္နဲ႔ ေရးျပထားတာ မရွိေသးဘူးေလ။”

အဲဒီအျပင္ လြတ္လပ္စြာ တရားစီရင္ခြင့္ဆုိတာ အဂၤလိပ္ ကုိလုိနီေခတ္ကတည္းက ရွိခဲ့တာပါတဲ့။

ဦးျမင့္သြင္္ ------ “ဥပေဒ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား၊ ဥပမာ တရားမမႈတုိ႔ လုိဟာမ်ဳိးမွာေတာင္ ၁၉၀၇ တုိ႔ ၁၉၀၈ တုိ႔ အဲဒီအခ်ိန္ကတည္းက ျပဌာန္းထားခဲ့တာဗ်။ ျပန္ျပင္ထားခဲ့တယ္ဗ်။ ကုိလုိနီ ေခတ္ကတည္းက လြတ္လပ္စြာ တရားစီရင္ခြင့္ဆုိတာ ရွိခဲ့ပါတယ္ခင္ဗ်ား။”

ဒီကေန႔ ၾကားသိေနရတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ အမႈကိစၥမွာ လြတ္လပ္တဲ့ တရားစီရင္ေရး ဟုတ္ဘာသလား ဆုိေတာ့ ဦးျမင့္သြင္က -----

ဦးျမင့္သြင္ ------ “လြတ္လပ္စြာ တရားစီရင္ခြင့္ မရွိဘူးလုိ႔ ေျပာလုိ႔ရပါတယ္ခင္ဗ်ား။ ဆုိလုိတာက ဒါအမ်ားျပည္သူေရွ႔မွာ တရားစီရင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ ဒီပုဒ္မနဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ စြဲဆုိထားတဲ့ ပုဒ္မ အေနအထားအရ ဆုိလုိ႔ရွိရင္ ႏုိင္ငံေတာ္ ပုန္ကန္ႏုိင္ေလာက္တဲ့ ျပစ္မႈေတြ က်ဴးလြန္တာ မဟုတ္တဲ့ ပုဒ္မေတြပါ။ အဲဒီပုဒ္မေတြမွာ အမ်ားျပည္သူေရွ႔မွာ လြတ္လပ္စြာ တရားစီရင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ ျပည္ပမွာ ေနထုိင္သူ အာရွလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ AHRC မွ ေရွ႔ေန ဦးမင္းလြင္ဦးကုိလည္း ဒီအေၾကာင္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စုံစမ္းေမးျမန္းၾကည့္ပါတယ္။ သူက လြတ္လပ္စြာ တရားစီရင္ခြင့္ကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဥပေဒ ျပဌာန္းခ်က္ေတြမွာ အတိအလင္း ေဖၚျပထားပုံ၊ တရားသူႀကီိးတုိင္း လုိက္နာရမဲ့ ဥပေဒ စတာေတြကုိ အခုလုိ ေျပာျပပါတယ္။

ဦးမင္းလြင္ဦး ----- တရားစီရင္ေရး ကိစၥရပ္ေတြမွာ တရားမွ်တ မွန္ကန္မႈရွိေအာင္၊ တရားသူႀကီးေတြ လုိက္နာ ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔အတြက္ တရားစီရင္ေရးဆုိင္ရာ မူေတြကုိ ႏုိင္ငံေတာ္အစုိးရရဲ့ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔ကေနၿပီး အတည္ျပဳ ျပဌာန္းထားတာရွိပါတယ္။ ဒါက ႏုိင္ငံတကာမွာ လိုက္နာက်င့္သုံးတဲ့ တရားဥပေဒျဖစ္တယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာလည္း ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ တရားစီရင္ေရးဆုိင္ရာ ဥပေဒရဲ့ အခန္း (၂) ပုဒ္မ (၂) (င) မွာ ဥပေဒမွာ တားျမင့္ခ်က္ေတြမွအပ အမ်ားျပည္သူရဲ့ေရွ႔မွာ စစ္ေဆးစီရင္မယ္ဆုိတာပါတယ္။ ပထမဦးဆုံး (က) အခ်က္က လြတ္လပ္စြာ တရာစီရင္တဲ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္ ျဖစ္ရမယ္။ ဒါေတြက တရားသူႀကီးေတြ လုိက္နာေဆာင္ရြက္ရမဲ့၊ တရားစီရင္ေရးဆုိင္ရာ မူေတြအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားတယ္။

အမ်ားျပည္သူေရွ႔မွာ လြတ္လပ္စြာ စစ္ေဆးစီရင္ျခင္းဆုိတာက တရားခြင္မွာ တရားသူႀကီးေတြရဲ့ စစ္ေဆးေပၚေပါက္ခ်က္၊ သက္ေသေတြရဲ့ထြက္ခ်က္၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ တရားသူႀကီးေတြရဲ့ ဥပေဒနဲ႔အညီ ေကာက္ယူ သုံးသပ္မႈ ရွိ/မရွိ ဆုိတာေတြကုိ အမ်ားျပည္သူေတြကုိယ္တုိင္ တက္ေရာက္ နားေထာင္ႏုိင္ေအာင္ စီမံေဆာင္ရြက္ ထားတာျဖစ္တယ္။ အဲေတာ့ အဲလုိမ်ဳိး စီမံေဆာင္ရြက္ေပးမႈကုိလည္း အစုိးရမွာ တာ၀န္ရွိတယ္။”

“တရားစီရင္ေရး တည့္မတ္ဖုိ႔တြက္ ေစာင့္ၾကည့္ ထိန္းသိမ္းတဲ့ေနရာမွာ သတင္းစာ မီဒီယာေတြကလည္း အေရးပါတဲ့ က႑ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ သတင္းစာမွာက အကန္႔အသတ္နဲ႔သာ ေဖၚျပရတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ သတင္းအက်ဥ္းခ်ဳပ္ ေလာက္္ကုိဘဲ ထည့္သြင္းေဖၚျပႏုိင္တာျဖစ္တယ္။ အျပည့္အစုံကုိ ထည့္သြင္းေဖၚျပႏုိင္ျခင္း မရွိတဲ့အတြက္ အမ်ားျပည္သူရဲ့ ေရွ႔ေမွာက္မွာ စစ္ေဆးစီရင္ဖုိ႔ ဆုိတာက အစုိးရအေနနဲ႔ အထူးလုိက္နာ ေဆာင္ရြက္ေပးဖုိ႔ လုိတယ္။ စီမံေဆာင္ရြက္ေပးဖုိ႔လုိတယ္။ ဒါမွသာ တရားစီရင္ေရးစနစ္ကုိ ျပည္သူလူထုက ယုံၾကည္ ကုိးစားလာမယ္ ျဖစ္တယ္။”

ဒီကေန႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့အမႈမွာ သံတမန္ေတြနဲ႔ သတင္းေထာက္အခ်ဳိ႔ကုိ မေန႔က တစ္ရက္ထဲ ၀င္ခြင့္ျပဳလုိက္တာဟာ လြတ္လပ္တဲ့ တရားစီရင္မႈ မဟုတ္သလုိ စစ္အစုိးရအေနနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာကုိ ထင္ေယာင္ထင္မွားျဖစ္ေအာင္ လုပ္လိုက္တယ္လုိ႔လည္း ဦးမင္းလြင္ဦးက ေ၀ဖန္ ေျပာဆုိလုိက္ပါတယ္။

ဦးမင္းလြင္ဦး ----- “ မေန႔က သံတမန္အခ်ဳိ႔နဲ႔ သတင္းသမားအခ်ဳိ႔ကုိ ၀င္ခြင့္ေပးလုိက္တယ္ ဆုိတာက ႏုိင္ငံတကာကုိ ထင္ေယာင္ထင္မွားျဖစ္ေအာင္ လုပ္တဲ့ကိစၥလုိ႔ဘဲ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ထင္ျမင္ယူဆပါတယ္။ ဒီေန႔က်ေတာ့ ၀င္ခြင့္ မျပဳေတာ့ဘူးဆုိရင္ Open Court အေနန႔ဲလည္း မေခၚႏုိင္ပါဘူး။ မေန႔က ၀င္ခြင့္ျပဳလုိက္တဲ့ ကိစၥကလည္း Open Court လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာလုိ႔မရပါဘူး။ ဘာျဖစ္လုိ႔ ေျပာလုိ႔မရဘူးဆုိလုိ႔ရွိရင္ သံတမန္ေတြ ဘာသာျပန္မရွိတဲ့အတြက္ တရားရုံးမွာ ဘာေတြစစ္ေဆးစီရင္ေနတယ္။ ဘာေတြ ေမးျမန္းတယ္ဆုိတာကုိ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ဘာမွ မသိရဘူးျဖစ္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ တရားခြင္အတြင္းမွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြကုိ (၁)ရက္၊ (၂) ရက္ ၀င္ၾကည့္ရုံနဲ႔ သိႏုိင္ျမင္ႏုိင္တဲ့ ကိစၥရပ္မဟုတ္ပါဘူူး။ ဒါက ေန႔စဥ္ စစ္ေဆးတဲ့အမႈ ဆုိလုိ႔ရွိရင္ ေန႔စဥ္ တက္ေရာက္ နားေထာင္ခြင့္ရွိမွသာ တရားစီရင္မႈဟာ မွ်တမႈရွိတယ္။ မွန္ကန္မႈရွိတယ္ ဆုိတာကုိ အတိအက် ေျပာႏုိင္မွာ ျဖစ္တယ္။