ဂြ်န္လ ၂၂ ရက္၊ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ကန္႔သတ္ တားဆီးမိန္႔ကို ေဖါက္ဖ်က္သည့္ အတြက္ စြဲဆိုထားသည့္ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္ဆီး လိုသူမ်ား၏ ေဘးအႏၱရာယ္မွ ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္သည့္ ဥပေဒပုဒ္မ ၂၂/ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒပုဒ္မ ၁၀၉ တို႔အရ စြဲဆိုသည့္ ရန္ကုန္ ေျမာက္ပိုင္းခရိုင္ တရားရံုး၏ ျပစ္မႈဆိုင္ ရာအမႈႀကီး ၄၇/၂၀၀၉ အမႈအား (၁၈-၀၅-၂၀၀၉) ေန႔မွ စတင္ စစ္ေဆးလာခဲ့ရာ ယေန႔ဆိုလ်င္ တလေက်ာ္ လာၿပီျဖစ္သည္။ တရားလိုဖက္မွ တင္ျပသည့္ သက္ေသမ်ားကို စစ္ေဆးၿပီး(၂၂-၀၅-၂၀၀၉) ရက္ေန႔တြင္ တရားလိုျပ သက္ေသ ၂၃ ဦးအနက္ ၁၅ ဦးကို စစ္ေဆးျပီးေနာက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ ေဒၚခင္ခင္၀င္း၊ ေဒၚ၀င္းမမ ႏွင့္ John William Yettaw တို႔အား စြဲခ်က္တင္ခဲ့သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဖက္မွ အက်ိဳးေဆာင္ မ်ားက တရား လိုျပသက္ေသ(၁၅) ဦးအနက္ (၅) ဦးကို ျပန္ေခၚ သက္ေသမ်ား အျဖစ္ ျပန္လည္ေခၚယူၿပီး စစ္ေမးခဲ့သည္။တရားခံျပ သက္ေသမ်ားအျဖစ္ ဦးတင္ဦး၊ ဦး၀င္းတင္၊ ဦးၾကည္၀င္းႏွင့္ ေဒၚခင္မိုးမိုးတို႔ကို တရားခံျပ သက္ေသမ်ား အျဖစ္ စာရင္း တင္သြင္းခဲ့ရာ မူလရံုးမွ ဦးၾကည္၀င္း တဦးတည္းကိုသာ ခြင့္ျပဳခဲ့သည့္အတြက္ အထက္ တရားရံုး အဆင့္ဆင့္သို႔ ျပင္ဆင္မႈ တင္သြင္းခဲ့ရာ တိုင္းတရားရံုးမွ ေဒၚခင္မိုးမိုးကို ထပ္မံခြင့္ျပဳၿပီး ဦးတင္ဦး ႏွင့္ ဦး၀င္းတင္တို႔ကို တရားခံျပ သက္ေသအျဖစ္ အစစ္ခံရန္ ခြင့္မျပဳသည့္ ေအာက္ရံုးအမိန္႔ကို အတည္ျပဳခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း တိုင္းတရားရံုး၏ အမိန္႔ကို ျပင္ဆင္ေပးရန္ အျမင့္ဆံုး တရားရံုးျဖစ္သည့္ တရားရံုးခ်ဳပ္သို႔ ျပင္ဆင္မႈ တင္သြင္းခဲ့ရာ လက္ခံခဲ့ျပီး၂ ဖက္ေလွ်ာက္လဲခ်က္ ေပးရန္ ၂၄ ရက္ေန႔သို႔ ခ်ိန္းဆိုခဲ့သည္။ အျမင့္ဆံုးျဖစ္သည့္ တရားရံုးခ်ဳပ္သည္ ႏိုင္ငံတကာက လက္ခံထားသည့္ လြတ္လပ္သည့္ တရား စီရင္ေရး စံနစ္ကို အေကာင္အထည္ ေဖၚႏိုင္ပါမည္လား။ တရားရံုးခ်ဳပ္မွ ျပဌာန္းထားသည့္ တရားစီရင္ေရး ဆိုင္ရာမူကို တရားရံုးခ်ဳပ္က လိုက္နာဆံုးျဖတ္ မည္လား ဆိုတာကို ေစာင့္ၾကည့္ ရဦးမည္ ျဖစ္သည္။
လြတ္လပ္သည့္ တရားစီရင္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ႏိုင္ငံတကာရွိ အစိုးရမ်ား လက္ခံ က်င့္သံုးႏိုင္ရန္ ကုလသမဂၢမွ ျပဌာန္း ထားပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အဆိုပါ အခ်က္မ်ားကို လိုက္နာ က်င့္သံုး အေကာင္ အထည္ေဖၚ ႏိုင္သည့္အဆင့္သို႔ ေရာက္ရွိ ေနၿပီလား ဆိုသည္ကို စာဖတ္သူမ်ား ေလ့လာသံုးသပ္ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ရန္ တင္ျပလိုက္ပါသည္။
လြတ္လပ္သည့္ တရားစီရင္ေရးကို က်င့္သံုး ေဆာင္ရြက္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ အစိုးရအဖြဲ႕အစည္းမ်ား ကလည္း တရားရံုး၏ အဆံုးအျဖတ္ကို ေလးစား လိုက္နာရမည္။ ႏိုင္ငံေတာ္၏ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒက ထိုအခ်က္ကို အာမခံခ်က္ ေပးရမည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ မရွိေသးပါ။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ အသစ္ေရးဆြဲ အတည္ျပဳထားသည့္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ ကလည္း လြတ္လပ္သည့္ တရားစီရင္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ တိတိက်က် အာမခံမထားပါ။
တရားရံုး အေနျဖင့္ အာဏာပိုင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက တိုက္ရိုက္ျဖစ္ေစ၊ သြယ္၀ိုက္၍ ျဖစ္ေစ လႊမ္းမိုးမႈ၊ ၿခိမ္းေျခာက္မႈ၊ ဖိအားေပးမႈ၊ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္မႈမ်ားမွ ကင္းေ၀းေစရမည္ ျဖစ္ၿပီး ျပဌာန္းထားသည့္ ဥပေဒမ်ားအတိုင္း လိုက္နာ ေဆာင္ရြက္၍ ဆံုးျဖတ္ ႏိုင္ရမည္။ တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ လက္ခံ ေဆာင္ရြက္သည့္ ကိစၥရပ္မ်ားတြင္ တရားရံုးတရား သူႀကီး၏ အဆံုးအျဖတ္ ျဖင့္သာ စီမံေဆာင္ရြက္ ရမည္။ အာဏာပိုင္မ်ား၏ အမိန္႔ ေပးျခင္းေၾကာင့္ လက္ခံေဆာင္ရြက္ ျခင္း၊ ျငင္းပယ္ျခင္း မရွိေစရ။
တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ျခင္း၊ ျပင္ဆင္ျခင္း၊ အယူခံမႈကို လက္ခံျခင္း ျပန္လည္ သံုးသပ္ျခင္း၊ စသည္တို႔ကို ဥပေဒ ျပဌာန္းခ်က္မ်ား အတိုင္းသာ တရားရံုး အဆင့္ဆင့္က ေဆာင္ရြက္ရမည္ ျဖစ္ၿပီး အာဏာပိုင္မ်ား၏ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္မႈ ကင္းေစရမည္။
ျပစ္မႈမ်ားကို သာမာန္တရားရံုး၊ ခံုရံုးမ်ားတြင္သာ စစ္ေဆးၾကားနာမည့္ လြတ္လပ္ သည့္ တရားရံုးမ်ားကို ဖြဲ႔စည္း တည္ေထာင္ ေပးရမည္။ မွ်တစြာ စစ္ေဆး စီရင္သည္ကို ၂ ဖက္ အမႈသည္မ်ားက ေလးစား အသိအမွတ္ျပဳရန္ လြတ္လပ္ သည့္ တရား စီရင္ေရးႏွင့္ ျပဌာန္းဥပေဒမ်ား၊ က်င့္ထံုးမ်ား၊ နည္းဥပေဒ မ်ားႏွင့္အညီ စစ္ေဆးစီရင္ ရမည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ အေနျဖင့္ တရားရံုး အဆင့္ဆင့္တြင္ တရားစီရင္ေရး ဆိုင္ရာကိစၥရပ္မ်ား အတြက္ လိုအပ္သည့္ အရင္းအျမစ္မ်ားကို ေထာက္ပံ့ကူညီ ေပးရမည္။
တရား စီရင္ေရးဆိုင္ရာ တရားရံုးခ်ဳပ္ အေနျဖင့္ ဥပေဒျပဳေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာပိုင္ စသည္တို႔ႏွင့္ လံုး၀ လြတ္ကင္းၿပီး လြတ္လပ္စြာ သီးျခား တည္ရွိ ေနရမည္ ျဖစ္သည္။ သို႔မွသာ တရားစီရင္ေရးကို ဥပေဒ ျပဌာန္းခ်က္မ်ား အတိုင္း ေဆာင္ရြက္ ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ထိုကဲ့သို႔ မေဆာင္ရြက္ ႏိုင္ေသးပါ ႏိုင္ငံေရး မႈခင္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အာဏာပိုင္မ်ား အလိုက် တရားရံုးခ်ဳပ္က စီရင္ ဆံုးျဖတ္ ေပးေနရသည္ကို ရွမ္းတိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ၈၈ ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူမ်ား၊ ေရႊ၀ါေရာင္ သံဃာ့ လႈပ္ရွားမႈျဖင့္ ဖမ္းဆီး ခံခဲ့ရသူမ်ား၏ အမႈမ်ား၊ ဆိုက္ကလုန္း နာဂစ္တြင္ ပါ၀င္ကူညီမႈျဖင့္ ဖမ္းဆီးခံရသူမ်ား၏ အမႈမ်ားတြင္ အက်ဥ္းနည္းျဖင့္ အင္းစိန္ အက်ဥ္းေထာင္ အတြင္း သီးသန္႔အထူးခံုရံုး မ်ားတြင္ စစ္ေဆးၿပီး အျမင့္ဆံုးျပစ္ဒဏ္ မ်ားကို ခ်မွတ္ခဲ့သည့္ သာဓကမ်ားက သက္ေသခံ လ်က္ရွိသည္။
ျပစ္မႈဆိုင္ရာ အမႈမ်ားကို သာမာန္အားျဖင့္ မႈခင္းျဖစ္ပြားသည့္ ေနရာမ်ားတြင္ စစ္ေဆး စီရင္ရမည္ဟု ျပစ္မႈဆိုင္ရာ က်င့္ထံုး ဥပေဒက အတိအလင္း ျပဌာန္းထားသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ယေန႔ လူအမ်ား စိတ္၀င္စား ေနသည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ေနအိမ္သည္ ဗဟန္းျမိဳ႔နယ္ အတြင္းတြင္ တည္ရွိေနသျဖင့္ အမႈကိုစစ္ေဆး စီရင္မည္ ဆိုပါက ဗဟန္းၿမိဳ႔နယ္ တရားရံုးတြင္ စစ္ေဆး စီရင္ရမည္ျဖစ္သည္။ အမႈကို စစ္ေဆး စီရင္သည့္ အခါတြင္လည္း အမ်ားျပည္သူမ်ား တက္ေရာက္ နားေထာင္ႏိုင္ေစရန္ အမ်ား ျပည္သူ၏ ေရွ႔ေမွာက္တြင္ စစ္ေဆး စီရင္ရမည္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ အာဏာပိုင္မ်ားက ထိုသို႔ မေဆာင္ရြက္ေပ။ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ ကလည္း ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ တရားစီရင္ေရး ဥပေဒအရ အပ္ႏွင္းထားသည့္ အာဏာျဖင့္ အင္းစိန္ အက်ဥ္းေထာင္ အတြင္း အထူးသီးသန္႔ ခံုရံုးျဖင့္ စစ္ေဆး စီရင္ႏိုင္ရန္ စီမံ ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့သည္။
ႏိုင္ငံေတာ္ ေရွ႔ေနခ်ဳပ္ကလည္း စြဲဆိုထားသည့္ အမႈသည္ ဥပေဒ ျပဌာန္းခ်က္ မ်ားႏွင့္ မညီသည့္ တရားစြဲဆိုမႈ ျဖစ္သည္ကို သိလ်က္ႏွင့္ တရားစြဲဆို ႏိုင္ရန္ စီမံ ေဆာင္ရြက္ ခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း ႏိုင္ငံတကာက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေပၚ စြဲဆိုထားသည့္ အမႈသည္ ဥပေဒ ျပဌာန္း ခ်က္မ်ားႏွင့္ ညီညြတ္ျခင္း မရွိပဲ အာဏာပိုင္မ်ား၏ စိတ္တိုင္းက် ေရွ႔ေနခ်ဳပ္ႏွင့္ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္တို႔ ကပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ၿပီး အမႈကို စစ္ေဆး စီရင္ေနေၾကာင္း ေထာက္ျပ ေျပာဆို ေနၾကျခင္း ျဖစ္သည္။
လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚ ေျပာဆိုခြင့္ႏွင့္ အသင္းအဖြဲ႔ ထူေထာင္ခြင့္သည္ လြတ္လပ္သည့္ တရားစီရင္ေရးကို ထိန္းေက်ာင္း တည့္မတ္ရာတြင္ အေရးပါသည္။ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေက်ညာစာတမ္းပါ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ ေမြးရာပါ အေျခခံ အခြင့္အေရးမ်ား အနက္ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ အသင္းအဖြဲ႔မ်ား ထူေထာင္ႏိုင္ခြင့္ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာ စီတန္း လွည့္လည္ ႏိုင္ခြင့္တို႔ႏွင့္ ပတ္သက္၍ က်င့္သံုး ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္ အစိုးရက စီမံေဆာင္ရြက္ ေပးရမည္ျဖစ္သည္။ အလားတူပင္ တရားစီရင္ေရး ဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားတြင္ ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ အက်ိဳးေဆာင္ ေရွ႔ေနမ်ားအတြက္ လြတ္လပ္သည့္ အသင္းအဖြဲ႔မ်ား ဖြဲ႔စည္းထူေထာင္ခြင့္ကို ခြင့္ျပဳ ေဆာင္ရြက္ေပးရမည္ ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရွစ္ေလးလံုး မတိုင္မွီက အထိုက္အေလ်ာက္ လြတ္လပ္သည့္ ေရွ႔ေနအသင္းအဖြဲ႔မ်ား တိုင္းႏွင့္ျပည္နယ္တို႔တြင္ ဖြဲ႔စည္း တည္ေထာင္ခြင့္ ရွိခဲ့သည္။ တရားရံုးခ်ဳပ္ ေရွ႔ေနမ်ားႏွင့္ အထက္တန္း ေရွ႔ေနမ်ားအတြက္ ဘားေကာင္စီေခၚ ဗဟိုတရားရံုး ေရွ႔ေနမ်ားေကာင္စီကို လြတ္လပ္စြာ ဖြဲ႔စည္းထားႏိုင္ခဲ့သည္။ ရွစ္ေလးလံုး အေရးအခင္း ျဖစ္ပြားၿပီးသည့္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အာဏာ ပိုင္မ်ားက ယခင္ လြတ္လပ္စြာ တည္ရွိခဲ့သည့္ ဘားေကာင္စီ ဥပေဒကိုျပင္ဆင္ၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္ေရွ႔ ေနခ်ဳပ္ကို ဥကၠဌအျဖစ္ ခန္႔အပ္၍ ထိန္းခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လက္ရွိ တရားရံုးခ်ဳပ္ ေရွ႔ေနမ်ား ေကာင္စီသည္ တရားမွ်တသည့္ တရားစီရင္ေရးကို ေဖၚေဆာင္ႏိုင္ရန္ အကူအညီ ေပးသည့္ တရားရံုးခ်ဳပ္ ေရွ႔ေနမ်ားကို အကာအကြယ္ မေပးႏိုင္ေတာ့ပဲ၊ အာဏာပိုင္မ်ား အလိုက်သာ စီမံေဆာင္ရြက္ ေနရသည့္ အဆင့္သို႔ေရာက္ ရွိခဲ့သည္။ တရားရံုးခ်ဳပ္ ေရွ႔ေနႀကီးမ်ား ျဖစ္ေသာ ဦးေအာင္သိန္း၊ ဦးခင္ေမာင္ရွိန္ႏွင့္ အထက္တန္း ေရွ႔ေနမ်ားျဖစ္သည့္ ညီညီေထြး၊ ရန္ႏိုင္ေအာင္ေခၚ ဖိုးျဖဴတို႔အား ဖမ္းဆီး အက်ဥ္းခ် ႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည့္ သာဓကမ်ား အထင္အရွား ေတြ႔ရွိရသည္။ တရားရံုးခ်ဳပ္ ေရွ႔ေနမ်ား ေကာင္စီ အေနျဖင့္ လိုင္စင္ ရုပ္သိမ္းျခင္း ခံရသည့္ တရားရံုးခ်ဳပ္ ေရွ႔ေနမ်ားႏွင့္ အထက္တန္း ေရွ႔ေနမ်ားကို အကာအကြယ္ မေပးႏိုင္ခဲ့ေပ။ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈမ်ား၊ ကိုယ္က်င့္တရား ပ်က္ျပားသည့္အတြက္ ေထာင္ဒဏ္က် ခံရသည့္ ဥပေဒ ၀န္ထမ္းမ်ား၊ တရားသူႀကီးမ်ား အေနျဖင့္ ေထာင္မွ လြတ္လာသည့္အခါ ေရွ႔ေနမ်ားအျဖစ္ လိုက္ပါ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခြင့္ ရွိေသာ္လည္း ႏိုင္ငံေရးမႈမ်ားႏွင့္ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖါက္ ခံရမႈမ်ားအတြက္ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္သည့္ ေရွ႔ေနမ်ား အေနျဖင့္ ျပစ္ဒဏ္ က်ခံရၿပီးေနာက္ အဆိုပါ အခြင့္အေရးကို ရရွိခဲ့ျခင္း မရွိသည္ကိုလည္း ေတြ႔ရသည္။
တရားသူႀကီးမ်ား အေနျဖင့္ ၎တို႔၏ အသက္ေမြး ပညာရပ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ လြတ္လပ္သည့္ တရား စီရင္ေရးကို ေဖၚေဆာင္ႏိုင္ရန္ အတြက္ လြတ္လပ္သည့္ အသင္းအဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ကို အာဏာပိုင္မ်ားက ခြင့္ျပဳေပးရမည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ အပါအ၀င္ တရားစီရင္ေရး ဌာနမွ တရားသူႀကီးမ်ား အေနျဖင့္ အာရွ ေဒသဆိုင္ရာ တရားသူႀကီးမ်ား အသင္း၊ ေရွ႔ေနမ်ား အသင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ တရားရံုးခ်ဳပ္ ေရွ႔ေန အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသို႔ လြတ္လပ္စြာ အဖြဲ႔၀င္မ်ား အျဖစ္ ေလ်ာက္ထားႏိုင္ျခင္း၊ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္း မရွိသည္ကိုလည္း ေတြ႔ရသည္။
တရားသူႀကီးမ်ား၏ အရည္အခ်င္း၊ ေရြးခ်ယ္မႈႏွင့္ သင္တန္းမ်ားကလည္း လြတ္လပ္သည့္ တရားစီရင္ေရးကို ေဖၚေဆာင္ရာတြင္ အေရးပါသည္။ တရားရံုးခ်ဳပ္ တရားသူႀကီးမ်ားႏွင့္ တရားသူႀကီးမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ ခန္႔အပ္ရာတြင္ ဥပေဒ ဘြဲ႔ရယံုႏွင့္ မလံုေလာက္ပါ။ တရားရံုးခ်ဳပ္ တရားသူႀကီးမ်ား အျဖစ္ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္မည့္ သူမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ရာတြင္ လူမ်ိဳး၊ အသားအေရာင္၊ က်ား၊ မ၊ ဘာသာေရး ယံုၾကည္မႈႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ယံုၾကည္မႈတို႔ကို အေျခခံ၍ ခြဲျခားျခင္းမရွိပဲ တရားသူႀကီးမ်ား၏ အရည္အခ်င္းႏွင့္ လုပ္ငန္း ေဆာင္ရြက္မႈတို႔ အေပၚ မူတည္၍ ေရြးခ်ယ္ ခန္႔ထားရမည္ ျဖစ္သည္။ တရားရံုးခ်ဳပ္ တရားသူႀကီးမ်ား၏ အရည္အခ်င္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ လိုအပ္သည့္ အခ်က္မ်ားကို ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒတြင္ ထည့့္သြင္းျပဌာန္း ထားရမည္။
တရားသူႀကီးမ်ား၏ လုပ္ငန္းခြင္လံုၿခံဳမႈ အေျခအေန မရွိက လြတ္လပ္သည့္ တရားစီရင္ေရး မေပၚထြန္းႏိုင္။ တရားသူႀကီးမ်ား လြတ္လပ္စြာ တရားစီရင္ေရး ဆိုင္ရာကိစၥရပ္မ်ား ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္ အတြက္ အစိုးရအေနျဖင့္ လုပ္ငန္းခြင္ လံုၿခံဳမႈ ရွိေစရန္ ေဆာက္ရြက္ ေပးရမည္။ လံုေလာက္ေသာ လစာေငြ၊ ရာထူး တိုးျမွင့္သည့္ကိစၥ၊ ပင္စင္ လစာေငြႏွင့္ အၿငိမ္းစား ယူရမည့္ သက္တမ္း တို႔ကို ဥပေဒႏွင့္ အညီ လံုၿခံဳမႈ ရွိေစရန္ ျပဌာန္း ေဆာင္ရြက္ရမည္။
တရားသူႀကီးမ်ား၏ လစာေငြ လံုေလာက္မႈ မရွိပါက လာဘ္စားမႈမ်ား ေပၚေပါက္မည္ ျဖစ္သည္။ အျငိမ္းစား ယူၿပီးသည့္အခါ ရရွိသည့္ ပင္စင္ လစာေငြသည္ စား၊ ၀တ္၊ ေနေရးအတြက္ လံုေလာက္မႈ ရွိရန္ အာမခံခ်က္ ေပးရမည္ ျဖစ္သည္။ လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အဆိုပါ အာမခံခ်က္မ်ိဳးကို အစိုးရ အေနျဖင့္ ေပးထားႏိုင္ျခင္း မရွိေသးသည္ကို ေတြ႔ရသည္။
တရားသူႀကီးမ်ား ခန္႔အပ္ျခင္း၊ ေရြးခ်ယ္ျခင္းႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင္ လံုၿခံဳမႈကို အာမခံရမည့္ အျပင္ အၿငိမ္းစား ယူသည့္ အသက္ႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင္မွ ထြက္ခြာၿပီး ေနာက္ပိုင္း လံုၿခံဳမႈ ရွိေစရန္ ေဆာင္ရြက္ေပးရမည္။ ရာထူးတိုးျမွင့္ျခင္း ဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ တရားသူႀကီး၏ အရည္အခ်င္းႏွင့္ လုပ္ေဆာင္မႈ တို႔အေပၚ အဓိက အေျခခံရမည္ ျဖစ္သည္။ အာဏာပိုင္မ်ား အလိုက် စစ္ေဆးစီရင္ ေပးသည့္အတြက္ ရာထူးတိုးျမွင့္ ေပးျခင္းမ်ိဳး မျဖစ္ေစရပါ။
တရားသူႀကီးအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္စဥ္ ကာလအတြင္း စစ္ေဆးစီရင္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည့္ အမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ခ်မွတ္ခဲ့သည့္ စီရင္ခ်က္ႏွင့္ အမိန္႔မ်ား လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား အေပၚတြင္ ေနာင္တခ်ိန္တြင္ တရားစြဲဆိုျခင္းမွ ကင္းလြတ္ခြင့္ ေပးရမည္။ တရား သူႀကီးအျဖစ္ စစ္ေဆး ေဆာင္ရြက္စဥ္ ကာလအတြင္း မႈခင္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ လ်ိဳ႔၀ွက္၊ ကန္႔သတ္ သတင္း အခ်က္ အလက္မ်ားကို တရားရံုးတြင္ သက္ေသအျဖစ္ ထြက္ဆိုျခင္းမွ ကင္းလြတ္ခြင့္ ေပးရမည္။
တရားသူႀကီးခ်ဳပ္အျဖစ္မွ အနားယူၿပီးေနာက္ ျပင္ပတြင္ ေရွ႔ေနအျဖစ္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ျပဳမည္ဆိုပါကလည္း လိုအပ္သည့္ ႏွစ္ကို ကန္႔သတ္ ေပးထားရမည္။ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ အျဖစ္မွ အနားယူၿပီးေနာက္ ျပင္ပတြင္ ေရွ႔ေနလုပ္ငန္းျဖင့္ အသက္ေမြး၀မ္း ေက်ာင္း ျပဳမည္ဆိုပါက လက္ရွိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ ေနသည့္ တရားသူႀကီးမ်ား အေပၚ ၎၏ ၾသဇာလြမ္းမိုးမႈ ဆက္လက္ရွိ ေနႏိုင္ေသးသျဖင့္ မွ်တသည့္ တရားစီရင္ေရး မေပၚေပါက္ႏိုင္ ေၾကာင္း တဖက္မွ အေၾကာင္းျပ ကန္႔ကြက္ႏိုင္သည့္ အတြက္ လိုအပ္သည့္ႏွစ္ကို ကန္႔သတ္ ထားရန္ျဖစ္သည္။ ဥပမာအားျဖင့္ အၿငိမ္းစား ယူၿပီးေနာက္ ၅ ႏွစ္ၾကာမွ ေရွ႔ေနအျဖစ္ လိုက္ပါ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္ စသျဖင့္ ႏွစ္ကန္႔သတ္ထားရန္ ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဦးမြန္စံလႈိင္သည္ တရားရံုးခ်ဳပ္ တရားသူႀကီးအျဖစ္မွ အၿငိမ္းစား ယူၿပီးေနာက္ ေရွ႔ေနအျဖစ္ အသက္ ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ျပဳရာတြင္ ထိုသို႔ႏွစ္ ကန္႔သတ္ထားျခင္း မရွိသည့္အတြက္ တရားခြင္သို႔ ဦးမြန္စံလႈိင္ ေရာက္ရွိလာပါက ၿမိဳ႔နယ္ တရားသူႀကီးမ်ား၊ တိုင္း တရားသူႀကီးမ်ား အေနျဖင့္ တခ်ိန္က ၎တို႔၏ အထက္မွ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည့္ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ ျဖစ္ခဲ့သည္ကို အလြယ္တကူ ေမ့ေပ်ာက္၍ မရသျဖင့္ ၎လိုက္ပါေဆာင္ ရြက္သည့္ အမႈတိုင္းလိုလို အႏိုင္ရခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ရာထူးမွ ထုတ္ပယ္ျခင္း၊ ရာထူးခ်ထားျခင္း၊ စသည့္ကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ တရားစြဲဆိုျခင္း ခံရသည့္ တရားသူႀကီးမ်ား ကိုလည္း ဥပေဒႏွင့္အညီ ခုခံေခ်ပခြင့္ ျပဳရမည္ျဖစ္သည္။ ဌာနဆိုင္ရာ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္ရာတြင္လည္း စြဲဆိုျခင္း ခံရသည့္ ကိစၥရပ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ခုခံေခ်ပခြင့္ ျပဳရမည္ျဖစ္ၿပီး လိုအပ္လွ်င္ ေရွ႔ေနျဖင့္ ငွားရမ္း ထုေခ်ျခင္း စသည္တို႔ကို ခြင့္ျပဳေပးရမည္ ျဖစ္သည္။
အေၾကာင္းမဲ့ ရာထူးမွ ထုတ္ပယ္ျခင္း၊ ရပ္စဲျခင္း၊ ရာထူးခ်ထားျခင္းတို႔ကို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္း မရွိေအာင္ အစိုးရက လိုအပ္သည့္ ဌာနဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း မ်ားႏွင့္ နည္းဥပေဒမ်ား ျပဌာန္းေပးရမည္ ျဖစ္သည္။ ရာထူးမွ ထုတ္ပယ္ျခင္း၊ ရပ္ဆိုင္းျခင္း၊ စသည့္ ကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို ျပန္လည္ သံုးသပ္၍ ျပင္ဆင္ျခင္းတို႔ကို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခြင့္ ရွိေအာင္ ဥပေဒျဖင့္ ျပဌာန္း အကာအကြယ္ ေပးရမည္ျဖစ္သည္ သို႔မွသာ လြတ္လပ္ေသာ တရားစီရင္ေရးႏွင့္ မွ်တေသာ တရားခြင္တို႔ကို ေဖၚေဆာင္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။
တရားရံုးခ်ဳပ္ တရားသူႀကီးမ်ား၏ သက္တမ္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေျပာရမည္ ဆိုပါက ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း တရားရံုးခ်ဳပ္ တရားသူႀကီးမ်ား အျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့သည့္ တရားသူႀကီးမ်ား အနက္ က်န္းမာေရး ခ်ိဳ႔ယြင္း၍ တာ၀န္မွ အနားယူ သြားသူ မ်ားမွအပ ယေန႔တိုင္ ႏွစ္ေပါင္း၂၀ နီးပါး မေျပာင္းလဲသည့္ တရားသူႀကီးမ်ား၏ သက္တမ္းကိုလည္း ထည့္သြင္း စဥ္းစားဖို႔ လိုသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လြတ္လပ္သည့္ တရားစီရင္ေရးကို အေကာင္အထည္ေဖၚ က်င့္သံုးႏိုင္ျခင္း မရွိေသးေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ ယေန႔ စစ္ေဆး စီရင္ေနသည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အမႈသည္လည္း အမွန္တရား အတိုင္း မေပၚေပါက္ႏိုင္၊ တရားရံုးမ်ား လိုက္နာ ေဆာင္ရြက္ရမည့္ တရားစီရင္ေရး ဆိုင္ရာမူမ်ားကို တရားရံုးခ်ဳပ္ႏွင့္ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္တို႔က ျပဌာန္းထားသည္ ျဖစ္ရာ မိမိကိုယ္တိုင္ ျပဌာန္းထားသည့္ ဥပေဒကို လိုက္နာေဆာင္ရြက္ က်င့္သံုးမႈ ရွိပါမည္လား ဆိုသည္မွာ လြန္စြာ သံသယျဖစ္ဖြယ္ပင္ ျဖစ္သည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဖက္မွ ေတာင္းဆိုထားသည္ သက္ေသ ဦးတင္ဦးႏွင့္ ဦး၀င္းတင္တို႔ကို ခြင့္ျပဳခဲ့သည္ ဆိုပါကလည္း အျပည့္အ၀ ၀မ္းမသာႏိုင္ေသးပါ။ သက္ေသ ထြက္ခ်က္မ်ားသည္ အမႈႏွင့္ ဆက္စပ္ျခင္း မရွိသည့္အတြက္ အမႈကို ဆံုးျဖတ္ရာတြင္ ထည့္သြင္း စဥ္းစားျခင္းမျပဳပဲ အာဏာပိုင္တို႔ အလိုက် စီရင္ခ်က္ႏွင့္ အမိန္႔ကို ခ်မွတ္ေပးႏိုင္ေသးသည္ကို သတိျပဳၾကရန္ လိုသည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ အမိန္႔ ရုပ္သိမ္းသည့္ ေမလ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ အတြက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား အာမခံျဖင့္ အမႈအား ခုခံေခ်ပခြင့္ ေပးသင့္သည္။ ယခုကဲ့သို႔ အင္းစိန္ေထာင္ အတြင္း ဖမ္းဆီး ခ်ဳပ္ေႏွာင္ ထားျခင္းသည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ႀကိဳတင္ အျပစ္ေပး ထားသကဲ့သို႔ ျဖစ္ ေနပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အာဏာ ပိုင္မ်ား အေနျဖင့္ အမႈကို ဆက္လက္ စစ္ေဆးစီရင္မည္ ဆိုပါက အခ်ဳပ္လြတ္ အာမခံႏွင့္ ခုခံေခ်ပခြင့္ ျပဳသင့္သည္။ အာမခံ ေပးသင့္ေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားမည္ ဆိုပါကလည္း မူလေျမာက္ပိုင္း ခရိုင္တရားရံုးက ေလွ်ာက္လႊာကို ပယ္ခ်ဦးမည္ ျဖစ္သည္ကိုမူ သံသယ ျဖစ္စရာမလိုေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရေပသည္။
0 comments:
Post a Comment