တရားရုံးက်င့္စဥ္နဲ႔ တရားခံ အခြင့္အေရး ေဆာင္းပါးအေပၚ သုံးသပ္ခ်က္

RFA ------ 19 September 2009

ေသာတရွင္မ်ား ခင္ဗ်ား။ ၿပီးခဲ့တဲ့ စက္တင္ဘာ ၁၇ ရက္ေန႔ထုတ္ ေၾကးမုံ သတင္းစာ မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ တရားစီရင္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး “တရားရုံးက်င့္စဥ္နဲ႔ တရားခံ အခြင့္အေရး” ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ဥပေဒ ေလ့လာသူတဦး ေရးသားတဲ့ ေဆာင္းပါးတပုဒ္ကုိ ေတြ႔ရွိရပါတယ္။ ေဆာင္းပါးတြင္ အဓိက ေဖၚျပထားတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ တရားရုံးမ်ားသည္ သက္ဆုိင္ရာ တည္ဆဲဥပေဒနဲ႔အညီ စစ္ေဆး စီရင္လွ်က္ရွိၿပီး တရားခံမ်ားအား ခုခံေခ်ပခြင့္ကုိ အျပည့္အ၀ ေပးထားျခင္း၊ တရားရုံးအဆင့္ဆင့္ကုိ အယူခံ၀င္ခြင့္၊ ျပင္ဆင္မႈ တင္သြင္းခြင့္၊ စတာေတြ ေပးထားျခင္းတုိ႔အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္ဟာ မွ်တမွန္ကန္စြာ က်င့္သုံးေဆာင္ရြက္လွ်က္ရွိတဲ့ တရားစီရင္ေရး စနစ္ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒီအခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အာရွ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္မွ ေရွ႔ေန ဦးမင္းလြင္ဦး ကေတာ့ အခုလုိ သုံးသပ္ပါတယ္။

“အယူခံခြင့္ေပးရုံ၊ ျပင္ဆင္မႈတက္ခြင့္ ေပးရုံေလာက္နဲ႔ ဒါက တရားဥပေဒအတုိင္း မွ်မွ်တတ စီမံေဆာင္ရြက္ေပးတယ္လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာလုိ႔မ ရပါဘူး။”

ေမး ------- ဒါဆုိရင္ မွ်တတဲ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္၊ မွန္ကန္တဲ့ တရားစီရင္ေရး စနစ္လုိ႔ ေျပာႏုိင္ဖုိ႔ ဘာအခ်က္ေတြ ျပည့္စုံဖုိ႔ လုိအပ္ပါသလဲ ခင္ဗ်ား။

ဦးမင္းလြင္ဦး ------ “တကယ္တန္း က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လြတ္လပ္တဲ့ တရားစီရင္ေရး ရွိရမယ္။ မွ်တတဲ့ တရားခြင္ ရွိရမယ္။ တရားသူႀကီးေတြ ဥပေဒနဲ႔အညီ စစ္ေဆးစီရင္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခြင့္ ရွိရမယ္။ ဒါမွသာလွ်င္ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ မွ်တတဲ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာႏုိင္မယ္။”

ေမး ------- အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ေျပာမယ္ဆုိရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္ဟာ လြတ္လပ္မႈမရွိဘူး ဆုိတာဟာ ဘယ္လုိ အခ်က္က ပုိၿပီး ထင္ရွားေစသလဲ ခင္ဗ်ား။

ဦးမင္းလြင္ဦး ------- “က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းမွာ ရွိတဲ့ တရားစီရင္ေရး စနစ္က လြတ္လပ္မႈ မရွိဘူး ဆုိတာက အထူးသျဖင့္ ႏုိင္ငံေရး အမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ရွိရင္ ထင္ထင္ရွားရွား ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေတြ႔ႏုိ္င္တာ ျဖစ္တယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္း ဆုိလုိ႔ရွိရင္ ႏုိင္ငံေရးအမႈေတြမွာ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ့ အေတြ႔အႀကဳံအရ စစ္ေဆးေတြ႔ရွိခ်က္ေတြ အေပၚမွာ သုံးသပ္ ဆုံးျဖတ္တာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ စစ္ေဆးတာက ဟန္ျပသေဘာေလာက္တာ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ အျမင့္ဆုံး အျပစ္ဒဏ္ကုိ ေပးေနတယ္ဆုိတာကုိဘဲ က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းရဲ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္က လြတ္လပ္မႈမရွိဘူး၊ မွ်တမႈ မရွိဘူးလုိ႔ က်ေနာ္တို႔ ထပ္ခါထပ္ခါ ေျပာေနရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်ား။”

International Commission of Jurist လုိ႔ေခၚတဲ့ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ တရားေရး ပညာရွင္မ်ား ေကာ္မရွင္မွ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ့ တရားစီရင္ေရး စနစ္ကို သုံးသပ္ရာမွာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္က စလုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ တရားစီရင္ေရး ဆုိတာဟာ န အ ဖ စစ္အစုိးရရဲ့ ၾသဇာအာဏာေအာက္မွာသာ ရွိၿပီး တရားေရး ၀န္ႀကီးဌာနလည္း မရွိေတာ့တဲ့အတြက္ တရားရုံး စစ္ေဆးတဲ့ ယႏၱရားေတြဟာ လက္ေတြ႔ အားျဖင့္ေတာ့ ျပည္ထဲေရး ၀န္ႀကီးဌာနရဲ့ ေအာက္ကုိ ေရာက္ရွိေနတယ္လုိ႔ သုံးသပ္ပါတယ္။ ခရစ္ႏွစ္ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ တရားစီရင္ေရး ဥပေဒအရ အျမင့္ဆုံး တရားစီရင္ေရး အာဏာပုိင္ အဖြဲ႔ျဖစ္တဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္အပါအ၀င္ တရားရုံးခ်ဳပ္ တရားသူႀကီးေတြကုိ န အ ဖ စစ္အစုိးရကတာ ခန္႔အပ္တာပါ။

တရားရုံး အဆင့္ဆင့္ တရားသူႀကီးေတြကုိလည္း တရားရုံးအဆင့္ဆင့္က ခန္႔အပ္တာ၀န္ေပးေသာ္လည္း တရားသူႀကီးေတြဟာ စစ္အစုိးရရဲ့ ေစာင့္ၾကည့္ ျခင္းကုိ ခံေနရၿပီး အခ်ိန္မေရြး ရာထူးကေန ဖယ္ရွားျခင္း ခံႏုိ္င္ရသလုိ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ တရားစီရင္ေရးေတြမွာ အဲဒီတရားသူႀကီးေတြရဲ့ ဘ၀လုံၿခဳံေရးအတြက္ ဘာဆုိဘာမွ အာမခံခ်က္ မေပးထားဘူးလုိ႔လည္း အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ တရားေရး ပညာရွင္မ်ားအဖြဲ႔က သုံးသပ္ပါတယ္။ အဲဒီသုံးသပ္ခ်က္မွာဘဲ တရားရုံးခ်ဳပ္ရဲ့ အဆုံးအျဖတ္ကုိေတာင္ အဆုံးမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာပုိင္ျဖစ္တဲ့ န အ ဖ အဖြဲ႔ ဥကၠဌက ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ႏုိင္တယ္လုိ႔ ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကုိေတာ့ ဦးမင္းလြင္ဦးက အခုလုိ ရွင္းျပပါတယ္။

“က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းမွာ တရားရုံးအဆင့္ဆင့္ကေနၿပီး စစ္ေဆးစီရင္တဲ့ ကိစၥရပ္ေတြ အယူခံခြင့္ေတြ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျပင္ဆင္မႈေတြေသာ္လည္း ေကာင္း အဆင့္ဆင့္တက္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာ တရားရုံးခ်ဳပ္ကေနၿပီးေတာ့ ေနာက္ဆုံးစီရင္ ဆုံးျဖတ္တာျဖစ္တယ္။ တရားရုံးခ်ဳပ္ရဲ့ စီရင္ဆုံးျဖတ္ပုိင္ခြင့္ ၿပီးသြားၿပီး ဆုိလုိ႔ရွိရင္ အမႈက ၿပီးသြားၿပီလုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ အၾကမ္းျပင္း ေျပာလုိ႔ေတာ့ ရပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္လည္း အခ်ဳိ႔ေသာ ရာဇ၀တ္မႈေတြမွာ တရားရုံးခ်ဳပ္က ဆုံးျဖတ္ထားတဲ့ ဘယ္လုိဘယ္ ရွိေနသည္ျဖစ္ေစ ႏိုင္ငံေတာ္ အႀကီးအကဲ ကေနၿပီးေတာ့ ျပစ္မႈဆုိင္ရာ က်င့္ထုံးဥပေဒမွာပါတဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတရဲ့ အခြင့္အာဏာကုိ သုံးစြဲၿပီး လႊတ္ႏုိင္တာတုိ႔၊ စည္းကမ္းခ်က္ သတ္မွတ္ၿပီးေတာ့ ျပင္ဆင္တာတုိ႔ ဆုိတာ ရွိေနပါတယ္ ခင္ဗ်ား။”

အာရွ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္မွ ေရွ႔ေန ဦးမင္းလြင္ဦးရဲ့ ရွင္းျပခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသာတရွင္မ်ား ခင္ဗ်ား။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ့ လက္ရွိ တရားစီရင္ေရး အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာႏုိ္င္ငံသားတဦးမွ သူ႔ရဲ့ အေတြ႔အႀကဳံ အေပၚမူတည္ၿပီး ရႈျမင္သုံးသပ္ခ်က္ကုိ အခုလုိ ေျပာျပပါတယ္။

“တရားစီရင္ေရးတဲ့ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တရားရုံးက ဟုိဘက္ဒီဘက္ ေျပာေနတာကုိ အကုန္လုံး ၾကားနာေနရပါတယ္။ စီရင္ခ်က္ ခ်ဖုိ႔အတြက္ အထက္ကုိ အမိန္႔ေတာင္းရတာဘဲ။ အထက္က ေျပာတဲ့အတုိင္း အမိန္႔ ခ်ကုိ ခ်ရတာဘဲ” ျမန္မာႏုိင္ငံသားတဦး ေျပာျပသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္ ခင္ဗ်ား။

ေၾကးမုံသတင္းစာပါ တျမန္မာႏုိင္ငံရဲ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္ဟာ မွ်တ မွန္ကန္ပါတယ္ ဆုိတဲ့ အဆုိကုိ တုန္႔ျပန္ထားတဲ့ ေဆာင္းပါး တင္ဆက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။