ျမန္မာ့ ဒီမုိကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္ အမႈစီရင္ခ်က္ ခ်မဲ့ ေသာၾကာ ေန႔မွာ အေျဖဘယ္လုိ ထြက္လာမွာလဲ၊ တရားနည္းလမ္း တက် ျဖစ္ႏုိင္ပါ့မွာလား ဆုိတာကုိ ႏုိင္ငံတကာက ၀ုိင္း၀န္းပူပန္ ေနၾကတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္က “တရားစီရင္ေရး ေဆာင္ပုဒ္အတုိင္း ျဖစ္သင့္တယ္” လုိ႔ အၿပီးသတ္ ေလွ်ာက္လဲခ်က္မွာ သူရဲ့ သေဘာထားကုိ ဥပေဒ အက်ုိးေဆာင္ အဖြဲ႔ကုိ ေျပာခဲ့တယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ အဲဒီ တရားစီရင္ေရး ေဆာင္ပုဒ္က ဘာပါလဲ။ ဘယ္လုိ အနက္အဓိပါယ္ ရွိသလဲ ဆုိတာကုိ ေဟာင္ေကာင္ အေျခစုိက္ AHRC အာရွ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္မွ ျမန္မာ့ ဥပေဒ ေရးရာ ကြ်မ္းက်င္သူ ဦးမင္းလြင္ဦးကုိ ေဒၚလွလွသန္း ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထား ပါတယ္။ ဦးဥာဏ္၀င္း ------ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဒီအမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ Statement တခု သူေရးပါတယ္။ သူေရးတဲ့ Statement ဘာေတြ ပါသလဲ ဆုိေတာ့ Justice must not only to be done, but must be seen to be done အဲဒီလုိ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဒီအဆုိအမိန္႔ကုိ ေရးသားထားတယ္။
ေမး ----- အခုလုိ ဦးဥာဏ္၀င္းက တရားစီရင္ေရး ဆုိင္ရာ ေဆာင္ပုဒ္ျဖစ္တဲ့ Justice must not only to be done, but must be seen to be done ဆုိေတာ့ ဒီတရားစီရင္ေရး ဦးမင္းလြင္ဦးတုိ႔က ေတာ့ ရင္းႏွီးၿပီးသား ရွိမယ္ ထင္ပါတယ္ေနာ္။ အက်ယ္တ၀င့္ ရွင္းျပေပးပါလား။
ဦးမင္းလြင္ဦး ------ ဟုတ္ကဲ့ခင္ဗ်ား။ အဲဒီလုိမ်ဳိး အမႈေတြကုိ စစ္ေဆး စီရင္တဲ့ အခါမွာ တရားရုံး တရားသူႀကီးေတြ အေနနဲ႔ တရားစီရင္ ဆုံးျဖတ္တဲ့ အခါမွာ အမွန္ကုိ ဆုံးျဖတ္ရုံမွ်သာ မကဘဲနဲ႔ အမႈကုိ မွန္မွန္ကန္ကန္ စီရင္ ဆုံးျဖတ္တယ္ ဆုိတာကုိ အမ်ားျပည္သူေတြ ထင္သာျမင္သာ ရွိေစရမယ္ဆုိတဲ့ ဥပေဒေဆာင္ပုဒ္ ရွိပါတယ္။ ဒါမွလည္း အမ်ားျပည္သူက ေနၿပီးေတာ့ တရားရုံးရဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ေတြကုိ ယုံၾကည္မႈရွိမယ္။ တရားစီရင္ေရး ဆုိင္ရာကိစၥရပ္ အားလုံးကုိ ေလးစား လုိက္နာမႈ ရွိမယ္ ဆုိတဲ့သေဘာေၾကာင့္ ဒီတရားစီရင္ေရး ဆုိင္ရာ ေဆာင္ပုဒ္ ေတြကုိ တရားရုံးေတြက ေနၿပီးေတာ့ အမႈကုိ စစ္ေဆးစီရင္တဲ့ အခါမွာ အမ်ား အားျဖင့္ လုိက္နာ ေဆာင္ရြက္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။”
ေမး ------ အခုလို တရားစီရင္ေရး ေဆာင္ပုဒ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေလာေလာ ဆယ္ ႏုိင္ငံတကာက ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ ေသာၾကာေန႔ က်ရင္ စီရင္ခ်က္ ခ်မယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အမႈကုိေရာ ဘယ္လုိ ျမင္ဘာသလားရွင္။
ဦးမင္းလြင္ဦး ------ ဒီလုိမ်ဳိး ျဖစ္မႈတရပ္ကုိ က်ဴးလြန္တဲ့အခါမွာ သက္ေသခံ ဥပေဒမွာ ျပဌာန္းထားတဲ့ ျပဌာန္းခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ ျပစ္မႈတရပ္ကုိ က်ဴးလြန္ဖုိ႔ အတြက္ ႀကံစည္မႈ ရွိရမယ္။ ျပင္ဆင္မႈ ရွိရမယ္။ အားထုတ္မႈ ရွိရမယ္။ အဲဒီလုိ အခ်က္ ၃ ခ်က္ ျပည့္စုံမွသာလွ်င္ ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္တယ္လုိ႔ သတ္မွတ္လုိ႔ရတာ ျဖစ္တယ္။ အခု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရယ္၊ ေဒၚခင္ခင္၀င္းရယ္၊ ေဒၚ၀င္းမမရယ္တုိ႔ အမႈေတြမွာ ညအခ်ိန္မွာ အခ်ိန္မေတာ္ ၀င္ေရာက္လာတဲ့ လူသားခ်င္း စာနာတဲ့အေနနဲ႔ နားေနခြင့္ ေပးတယ္။ အစာကြ်းတယ္။ ဒီအျပင္ ဘာမွျပစ္မႈ က်ဴးလြန္တာမရွိဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္ဖုိ႔အတြက္ ႀကံစည္ထားသာလည္း မရွိဘူး။ အားထုတ္တာလည္း မရွိဘူး။ ျပင္ဆင္တာလည္း မရွိဘူးလုိ႔ ေျပာႏုိင္တယ္။
“အဲေတာ့ အဲဒီလုိ အခ်က္အလက္ေတြ မျပည့္စုံတဲ့ အျပစ္ေပးမယ္ဆုိရင္ တရားမွ်တမႈကုိ မ်က္ကြယ္ ျပဳရာေရာက္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ တရားလုိဘက္က စြပ္စြဲထားတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြကုိ တရားလုိဘက္က သက္ေသေတြကေနၿပီးေတာ့ စဥ္ဆက္မျပတ္ သက္ေသ တင္ျပႏုိင္ဖုိ႔ လုိတယ္။ အခုေတာ့ အဲဒီလုိ သက္ေသ တင္ျပႏုိင္တာ မရွိတာကုိ က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ရတယ္။”
ဥပမာ - စြဲဆုိထားတဲ့ တရားလုိ ဒုရဲမွဴးႀကီးရယ္။ ေနာက္ဆုံးျဖတ္တဲ့ ဒုရဲမွဴးႀကီး ၀င္းႏုိင္ထြန္းရယ္၊ သူတုိ႔ႏွစ္ေယာက္က ေနၿပီးေတာ့ ထြက္ဆုိထားတာ ရွိတယ္။ အဲေတာ့ ဒီျပစ္မႈမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဘယ္လုိက်ဴးလြန္တယ္၊ ဘယ္လုိ ေဖါက္ဖ်က္တယ္ ဆုိတာကုိ ဂြင္းဆက္မျပတ္၊ စဥ္ဆက္မျပတ္ သူတုိ႔ တင္ျပႏုိင္ျခင္းမရွိဘူး။ အဲေတာ့ အဲဒီလုိ အခ်က္အလက္ေတြ အေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ တရားရုံးကေန ျပစ္ဒဏ္ေပးမယ္ ဆုိလုိ႔ရွိရင္ေတာ့ တရားမွ်တမႈကုိ တိမ္းေစာင္းေစတယ္။ တရားဥပေဒ ေဆာင္ပုဒ္အတုိင္း အမႈေတြကုိ စစ္ေဆးစီရင္တဲ့အခါမွာ အမွန္ေတြကုိ စစ္ေဆးစီရင္ဖုိ႔မကဘဲနဲ႔ ဒီဥပေဒ ျပဌာန္းခ်က္ေတြနဲ႔အညီ၊ တရားရုံးလက္စြဲေတြနဲ႔အညီ၊ သက္ေသခံ ဥပေဒေတြနဲ႔အညီ စစ္ေဆးစီရင္တယ္ ဆုိတာကုိ အမ်ားျပည္သူ ထင္သာျမင္သာ ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ လုိတယ္ဆုိတာကုိ ဒီေဆာင္ပုဒ္ ေပၚေပါက္ လာရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး ---- တရားစီရင္ေရး ေဆာင္ပုဒ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ေနာ္ တရားမွ်တတဲ့ လက္ေတြ႔က်က် ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ၾကမွာလား ဥပေဒ အက်ဳိးေဆာင္ေတြနဲ႔ တရားသူႀကီးေတြ အေပၚမွာ လက္ရွိ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ရဲ့အမႈကုိ တရားဥပေဒ အက်ဳိးေဆာင္ေတြေရာ၊ တရားသူႀကီးေတြရဲ့ အေျခအေနကုိ နည္းနည္းေလာက္ သုံးသပ္ေပးပါခင္ဗ်ား။
ဦးမင္းလြင္ဦး -------“ ဒီအမႈမွာ ခရုိင္တရားသူႀကီး ၂ ဦး ေပါ့ေနာ္။ ပထမ ဦးေသာင္းၫြန္႔၊ ဒုတိယက ဦးညီညီစုိး ျဖစ္တယ္။ ဒီခရုိင္ တရားသူႀကီး ႏွစ္ဦးကလည္း စက္တင္ဘာ ေရႊ၀ါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရးမွာ ပါ၀င္တဲ့သူေတြ၊ ေနာက္တခါ ေက်ာင္းသားေတြကုိ စစ္ေဆးစီရင္ တဲ့အခါမွာ ပါ၀င္တဲ့ သူေတြဆုိတာကုိ က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ရွိရတယ္။ တရားသူႀကီး ဦးေသာင္းၫြန္႔ ဆုိလုိ႔ရွိရင္ ကုိမင္းေဇယ်ာပါ (၁၄) ဦးအမႈမွာ သက္ေသခံ အေထာက္အထား မခုိင္လုံေပမဲ့လည္း အျပစ္ဒဏ္ေပးခဲ့တယ္။ ဦးညီညီစုိး ဆုိတာကလည္း မစုစုေႏြးအမႈမွာ ျပစ္ဒဏ္ေတြ ေပးၿပီးေတာ့ သီးျခားက်ဖုိ႔ ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ တရားသူႀကီး ျဖစ္တယ္။”
“အဲေတာ့ အဲဒီတရားသူႀကီး ၂ ဦး စစ္ေဆးစီရင္တဲ့ မွ်တမွန္ကန္မႈ မရွိဘူး ဆုိတာကုိ က်ေနာ္တုိ႔ လြန္စြာမွပင္ သံသယ ျဖစ္တယ္။ ထုိနည္းတူစြာ ခရုိင္ဥပေဒ အရာရိအျဖစ္ လုိက္ပါေဆာင္ရြက္တဲ့ ဦးျမင့္ႀကဳိင္ကလည္း ေက်ာင္းသာအမႈေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ လုိက္ပါ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ ခရိုင္ ဥပေဒအရာရွိ ျဖစ္တယ္ ဆုိတာကုိ ေတြ႔ရတဲ့အတြက္ ဒီအမႈမွာ တရားသူႀကီးေတြရဲ့ အစုိးရဘက္က လုိက္ပါ ေဆာင္ရြက္တဲ့ ဥပေဒ အက်ဳိးေဆာင္ေတြရဲ့ ေဆာင္ရြက္မႈဟာ မွ်တတဲ့ ေဆာင္ရြက္မႈရွိမယ္၊ အမွန္တရားကုိ ေဖၚေဆာင္ႏုိင္ျခင္း ရွိမယ္လုိ႔ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က အလြန္ သတိထားၿပီးေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမယ္ ျဖစ္ပါတယ္။”
(AHRC အာရွ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္မွ ဦးမင္းလြင္ဦးကုိ ေဒၚလွလွသန္း ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားပါတယ္။)
0 comments:
Post a Comment