ဒီမုိကေရစီအေရး လႈပ္ရွားမႈေၾကာင့္ ေထာင္ႏွစ္ႏွစ္က်ခံရ

VOA ------- 11/ 9/ 2009

ျမန္မာ့ ဒီမုိကေရစီေရးကုိ ေထာက္ခံအားေပးမႈနဲ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့လက ေထာင္ဒဏ္ႏွစ္ႏွစ္ ခ်မွတ္ၿပီးေတာ့ သူ႔အေပၚ စီရင္ခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ဥပေဒ အေၾကာင္းအရ မညီၫြတ္ဘူးလုိ႔ AHRC အာရွလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္မွ ေျပာဆုိလုိက္ၿပီးေတာ့ တခ်ိန္ထဲမွာဘဲ မမာမာေအးကုိ အျမန္ဆုံး ျပန္လႊတ္ေပးဖုိ႔ကုိလည္း အေရးေပၚ ေမတၱာရပ္ခံစာတစ္ေဆာင္ ထုတ္ျပန္လုိက္ပါတယ္။ သူ႔အေပၚ အာဏာပုိင္ေတြက ဘာေၾကာင့္ ဖမ္းဆီးခဲ့တယ္။ စီရင္ခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး VOA မွ မေမၿငိမ္း ကဆက္သြယ္ထားရာ ဥပေဒနဲ႔ မညီေၾကာင္းကုိ AHRC ျမန္မာဌာနမွ ေျပာခြင့္ရ ပုဂၢဳိလ္ ေရွ႔ေနဦးမင္းလြင္က ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။

မမာမာေအးကုိ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ အမိန္႔မခ်ခင္ ၁၅ ရက္ေန႔မွာ သူ႔ရဲ့ ၾကိဳ႕ပင္ေကာက္အိမ္ကေန ဒုလုံၿခဳံေရးတစ္ေယာက္နဲ႔ ရဲေမတေယာက္က မရက ဥကၠဌ ေတြ႔ခ်င္တယ္လုိ႔ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ လာၿပီးေခၚသြားခဲ့တာပါ။ လာၿပီးေခၚသြားတဲ့အခ်ိန္မွာ မမာမာေအးက အ၀တ္အစားေတြ ပစၥည္းေတြ ယူခဲ့ရမွာလားလုိ႔ ေမးေပမဲ့ ညေနျပန္ရမွာ ျဖစ္လုိ႔ မလုိပါဘူးလုိ႔ သူက ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျပန္မလႊတ္ခဲ့ေပမဲ့ ၁၆ ရက္ေန႔မွာေတာ့ ရွာေဖြ၀ရမ္း ပုံစံမပါဘဲ မမာမာေအးရဲ့ အိမ္ကုိ ၀င္ၿပီးေတာ့ ရွာေဖြဖုိ႔ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲလုိ ၀င္ၿပီးရွာတဲ့အခါမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ပုံပါတဲ့ T-Shirt ႏွစ္ထည္၊ No တံဆိပ္ပါတဲ့ T-Shirt ႏွစ္ထည္၊ ၾကက္ေျခခတ္ အမွတ္အသားပါတဲ့ T-Shirt ႏွစ္ထည္နဲ႔ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး စာတမ္းပါ စာအုပ္ ၁၈ အုပ္ကုိ ေတြ႔ၿပီး သိမ္းဆည္းသြားခဲ့ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးစာတမ္းပါတဲ့စာအုပ္ ၁၈ အုပ္ကုိေတာ့ ေနာက္တေန႔မွာ ျပန္လာေပးပါတယ္။

အဲဒီေနာက္ ၁၇ ရက္ေန႔မွာေတာ့ မမာမာေအးေအးကုိ တရားရုံးမွာ အမႈတင္ၿပီး စြဲဆုိပါတယ္။ အဲဒီေန႔မွာဘဲ မမာမာေအး ေမ့လဲသြားလုိ႔ ေပါင္းတည္ေဆးရုံကုိ ပုိ႔ရပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာမွ ေပါင္းတည္ေထာင္ကုိ ေရာက္သြားတာပါ။ ၂၆ ရက္ေန႔မွာေတာ့ ရုံးထုတ္ၿပီးေတာ့ အဲဒီေန႔မွာဘဲ တရားသူႀကီး ဦးျမင့္သိန္္းက ေထာင္ဒဏ္ ၂ ႏွစ္ အျပစ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ မမာမာေအးကုိ အမႈစြဲၿပီး တရားစီရင္တဲ့အခ်ိန္မွာ တရားခြင္ကုိ ဘယ္သူမွ ၀င္လုိ႔မရပါဘူး။ ၿပီးေတာ့ လုံၿခဳံေရးလည္း တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ ခ်ထားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ အဲဒီတရားစီရင္ေရးနဲ႔ တပ္သက္ၿပီး အာရွ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္က ျမန္မာ့အေရး ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ဦးမင္းလြင္ဦးကုိ ေမးၾကည့္ေတာ့ -

“ျပစ္မႈဆုိင္ရာ က်င့္ထုံးဥပေဒေတြမွာ ျပန္ဌာန္းခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ လူ တဦးတေယာက္ကုိ လာေရာက္ ဖမ္းဆီးတဲ့အခါမွာ ဘာေၾကာင့္ ဖမ္းဆီးတယ္ ဆုိတဲ့အေၾကာင္း ေျပာရမယ္။ ဖမ္း၀ရမ္း ျပရမယ္။ အဲဒီလုိမ်ုဳိး လုပ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္း မရွိတာကုိ က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ရတယ္။ ဒုရဲအုပ္ စုိးေက်ာ္နဲ႔ ရဲေမ နီနီမာ ကေနၿပီးေတာ့ မရက ဥကၠဌ ေတြ႔ခ်င္လုိ႔ ခဏလုိက္ခ့ဲပါ ဆုိတဲ့ ေျပာစကားနဲ႔ဘဲ လုိက္သြားခဲ့တယ္။ ၿပီးေတာ့မွ မမာမာေအးကုိ ဖမ္းဆီးလုိက္တယ္။ ဒါက ဥပေဒနဲ႔ မညီတဲ့ ေဆာင္ရြက္မႈ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ မမာမာေအးရဲ့ အိမ္ကုိ ၀င္ေရာက္ ရွာေဖြတာကလည္း ရွာေဖြ၀ါရမ္းမပါဘူး။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ရွာေဖြပုံစံမွာ သက္ေသေတြနဲ႔ လက္မွတ္ထုိးမဲ့လူ ဘယ္သူမွ မပါဘူး။ ရပ္ရြာလူႀကီးေတြ မပါဘဲနဲ႔ ရဲေတြက ေနၿပီးေတာ့ ၀င္ေရာက္ ရွာေဖြတာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေတြက ျပစ္မႈဆုိင္ရာ က်င့္ထုံးဥပေဒနဲ႔ မညီဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔က ဥပေဒနဲ႔ မညီဘူးလုိ႔ တင္ျပေျပာတယ္။

ေနာက္တခါ မမာမာေအးကုိ အမႈစစ္ေဆး စီရင္တဲ့အခါမွာလည္း ထုိက္သင့္တဲ့ ခုခံေခ်ပခြင့္မေပးဘူး။ အမ်ားျပည္သူရဲ့ေရွ႔ေမွာက္မွာ စစ္ေဆးစီရင္တာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေတြကုိ က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ရွိရတယ္။”

အာရွလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ေမတၱာရပ္ခံစာမွာေရာ ဘာေတြ ေတာင္းဆုိထားသလဲလုိ႔ ေမးၾကည့္တ့ဲအခါ ဦးမင္းလြင္ဦးက -

“ခုခံေခ်ပခြင့္ အျပည့္အ၀ မရဘဲနဲ႔ မမာမာေအးက ေနၿပီးေတာ့ ေထာင္ဒဏ္ ၂ ႏွစ္ က်ခံ ေနရတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဥပေဒနဲ႔မညီဘဲ စစ္ေဆးစီရင္ထားတဲ့ အမႈကေနၿပီးေတာ့ အျမန္ဆုံး လႊတ္ေပးဖုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ အာရွလူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ဒီေန႔ အေရးေပၚ ေမတၱာရပ္ခံစာ ထုတ္ျပန္ရျခင္း ျဖစ္တယ္။ က်ေနာ္တို႔က ေနၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္ အာဏာပုိင္ အဖြဲ႔အစည္းကုိ ေမတၱာရပ္ခံထားတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြ ရွိပါတယ္။ မမာမာေအးက က်န္းမာေရး မေကာင္းတဲ့သူ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အခုလုိ ဖမ္းဆီးထိ္န္းသိမ္းထားတဲ့ ကာလအတြင္းမွာ ႏုိင္ငံတကာ ၾကက္ေျခနီအဖြဲ႔ျဖစ္တဲ့ ICRC န႔ဲ ေတြ႔ဆုံခြင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း က်န္းမာေရးကုိ အထူးဂရုစုိက္ေပးဖုိ႔ကုိ လည္းေကာင္း က်ေနာ္တုိ႔က ေမတၱာရပ္ခံထားတာ ျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်ား။”

ဒါကေတာ့ ၾသဂုတ္လ ၂၆ ရက္ေန႔တုန္းက ေထာင္ဒဏ္ ၂ ႏွစ္ အျပစ္ခံရတဲ့ မမာမာေအးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အာရွလူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္က ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ ေမတၱာရပ္ခံစာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အာရွ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္မွာ ျမန္မာ့အေရးကုိ ေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ ဦးမင္းလြင္ဦးကုိ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။