ဥပေဒမဲ့ မတရားဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းမႈမ်ားနဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံ

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အက်ဥ္းေထာင္မ်ား အတြင္း ဥပေဒမဲ့ မတရား ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္း ခံထားရတဲ့သူမ်ား ဒါမွမဟုတ္ ႏိုင္ငံေရး ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ခံေနရသူမ်ား ၂၀၀၀ ေက်ာ္ရွိတယ္လို႕ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံ က ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။


ဥပေဒမဲ့ မတရားဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းျခင္း ဆိုတာနဲ႕ပတ္သက္လို႕ အနက္အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုခ်က္ေတြ အမ်ားအျပား ရွိပါတယ္။ ကုလသမဂၢ လူ႕အခြင့္အေရးေကာင္စီရဲ႕ လက္ေအာက္မွာ ရွိတဲ့ ဥပေဒမဲ့ မတရား ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္း ခံထားရတာဟုတ္၊ မဟုတ္ဆိုတာကို သံုးသပ္တဲ့ အဖြဲ႕အေနနဲ႕ အေျခခံ သတ္မွတ္ထားတဲ့ အဆင့္ ၃ ဆင့္ ရွိပါတယ္။


ပထမအဆင့္ကေတာ့ ဥပေဒနဲ႕ ညီညြတ္ျခင္းမရွိပဲ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားတာ၊ ဥပေဒမဲ့ လြတ္ရက္မရွိ၊ လြတ္ေျမာက္မဲ့ရက္ မေသခ်ာပဲဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းထားတာ၊ အေၾကာင္းျပခ်က္ တစံုတရာ ခိုင္ခိုင္လံုလံုမရွိပဲ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းထားတာကို မတရားဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းျခင္း ခံရတဲ့အဆင့္ ၁ အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။


ဒုတိယအဆင့္အေနနဲ႕ ဥပေဒမဲ့မတရား ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္း ခံရတဲ့ကိစၥရပ္မ်ား ကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာက လိုက္နာပါမယ္လို႕ လက္မွတ္ေရးထိုးတားတဲ့ ကုလသမဂၢ ပဋိညာဥ္စာတမ္းပါ လူ႕အခြင့္အေရး အခ်က္ ၃၀ ပါခံစားခြင့္မ်ားနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာ ပဋိညာဥ္ စာခ်ဳပ္တခုျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံသားနဲ႕ႏိုင္ငံေရး အခြင့္အေရးစာခ်ဳပ္ပါ အခ်က္မ်ားကို ခ်ိဳးေဖါက္ခံရတာနဲ႕ ပတ္သက္လို႕ ေဖၚျပအေရးဆိုတာ၊ ဥပမာ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္၊ စည္းရံုးခြင့္၊ စုေ၀းခြင့္ စတာေတြနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ႏိုင္ငံသားတဦးရဲ႕ အေျခခံ အခြင့္ အေရးေတြ ေတာင္းဆိုတဲ့အတြက္ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံရရင္ ဥပေဒမဲ့ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္း ခံရျခင္းအဆင့္ ၂ အျဖစ္သတ္မွတ္ထားပါတယ္။


တတိယအဆင့္ အေနနဲ႕မတရား ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္း ခံရတယ္လို႕ သတ္မွတ္တာကေတာ့ အထက္ကေဖၚျပခဲ့တဲ့ အဆင့္ ၂ မွာ ပါတဲ့ လူတဦးခ်င္းစီရဲ႕ အေျခခံ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြနဲ႕ ပတ္သက္လို႕ ခ်ိဳးေဖါက္ခံရ၊ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္းခံရျပီးတရားရံုးမွာ တရားစြဲဆိုျခင္း ခံရတဲ့အခါမွာ ႏိုင္ငံတကာ ကသတ္မွတ္ထားတဲ့ အနိမ့္ဆံုးလိုက္နာရမဲ့ တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာ ဥပေဒစံခ်ိန္ စံႏႈန္းေတြ၊ ျပည္တြင္းမွာ အတည္ျပဳျပဌာန္းထားတဲ့ ဥပေဒ နည္းဥပေဒေတြနဲ႕အညီ မဟုတ္ပဲ စစ္ေဆးစီရင္ျခင္း ခံရတာေတြ ကို အဆင့္၃ အျဖစ္သတ္မွတ္ပါတယ္။


ေနာက္မႈခင္းမ်ား စစ္ေဆးစီရင္ရာမွာ တရားရံုးမ်ားအေနနဲ႕ လိုက္နာရမဲ့ အနိမ့္ဆံုး စံခ်ိန္စံႏႈန္းေတြ ရွိပါတယ္။ အမ်ားျပည္သူရဲ႕ ေရွ႕ေမွာက္မွာ မႈခင္းမ်ားကို စစ္ေဆးစီရင္ရမယ္လို႕ တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာ လိုက္နာ ရမဲ့မူမ်ားအျဖစ္ ႏိုင္ငံတကာက လက္ခံက်င့္သံုးပါတယ္။ အဲဒီလို အမ်ားျပည္သူေရွ႕မွာ စစ္ေဆးစီရင္ျခင္းမရွိပဲ အင္းစိန္ အက်ဥ္းေထာင္ အတြင္းက အထူးတရားရံုးမွာ မိသားစု၀င္ေတြေတာင္မွ တက္ေရာက္ ၾကားနာခြင့္မရွိပဲ စစ္ေဆးစီရင္ေနတဲ့ ကိစၥရပ္ ေတြ၊အမႈေတြကို စစ္ေဆးစီရင္တဲ့အခါ တရားမွ်တမႈရွိတယ္၊ ဘက္လိုက္မႈ ကင္းတယ္ဆိုတာကို ျပည္သူေတြထံ တင္ျပမဲ့ သတင္းဌာနေတြကို သတင္းယူခြင့္ ပိတ္ပင္ထားတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။


တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာ မူတခုကေတာ့ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္းခံထားရသူ၊ စြပ္စြဲခံထားရသူကို ဥပေဒနဲ႕အညီ ေရွ႕ေနေရွ႕ရပ္မ်ားနဲ႕ ခုခံေခ်ပခြင့္ေပး ရပါတယ္။ ေသဒဏ္ထိုက္သင့္တဲ့ အမႈမ်ားကို အစိုးရ ကိုယ္တိုင္က တရားခံအတြက္ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ေပးဖို႕ ေရွ႕ေန ငွားရမ္းေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္ ေဆာင္ခဲ့ျခင္းမရွိတဲ့ အမႈကိစၥေတြ၊ မႈခင္းစစ္ေဆး စီရင္ျခင္းမျပဳမွီနဲ႕ စစ္ေဆးေနစဥ္ အတြင္းမွာ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္တဲ့ ေရွ႕ေနအက်ိဳးေဆာင္နဲ႕ လြတ္လပ္စြာေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ခြင့္ စတာေတြကို ခြင့္မျပဳတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြ၊ ဟာတရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာ လိုက္နာရမဲ့ စံမ်ားနဲ႕ ဆန္႕က်င္ပါတယ္။


ေနာက္တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာ မူတခုကေတာ့ တရားစီရင္ေရးအဖြဲ႕ အေနနဲ႕မႈခင္းကို စစ္ေဆးေပၚေပါက္ခ်က္မ်ား အေပၚအေျခခံျပီး ဥပေဒနဲ႕အညီ လြတ္လပ္စြာ စစ္ေဆး စီရင္ခြင့္ေတြကို ခြင့္ျပဳေပးရမွာျဖစ္တယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ မႈခင္းမ်ားစစ္ေဆးစီရင္တာကို အာဏာပိုင္ အဖြဲ႕အစည္းက၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းမျပဳရပါဘူး။ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရး ကိုထိပါးေစတယ္။


ဟန္႕တားေလာက္ တဲ့ျပစ္ဒဏ္ ေပးဖို႕လိုတယ္ဆိုတဲ့ ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြကို တရားစီရင္ေရးအဖြဲ႕ ေတြကိုေပးပို႕ ေနတဲ့ကိစၥေတြစာ ႏိုင္ငံတကာ လိုက္နာရမဲ့ တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာ စံခ်ိန္၊စံနႈန္းမ်ားနဲ႕ ခ်ိန္ထိုးၾကည့္လိုက္လို႕ ကိုက္ညီမႈေတြမရွိဘူး ဆိုရင္ျဖင့္ ကုလသမဂၢ လူ႕ခြင့္အေရးေကာင္စီက ဥပေဒမဲ့ မတရားဖမ္းဆီး ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားျခင္းျဖစ္တယ္ လို႕ သတ္မွတ္ပါတယ္။


အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားမွာ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားနဲ႕ပတ္သက္လို႕ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္း ခံထား ရတဲ့သူမ်ားကို စစ္ေဆးစီရင္တဲ့ အခါမွာ ႏိုင္ငံ တကာက ျပဌာန္းထားတဲ့ အနိမ့္ဆံုး စံခ်ိန္စံႏႈန္းေတြနဲ႕အညီ စစ္ေဆးစီရင္ ေၾကာင္းကို မီဒီယာေတြကတဆင့္ ေဖၚျပၾကပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ အင္ဒိုနီးရွားဘာလီကၽြန္း ဗံုးေဖါက္ခြဲမႈမွာ အစၥလာမ္ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္ အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္ေတြကို တရားရံုးေရွ႕လံုျခံဳေရး အေစာင့္အေရွာက္မ်ားနဲ႕ပို႕ျပီး အမ်ားျပည္သူ မ်ားရဲ႕ေရွ႕ေမွာက္မွာ စစ္ေဆးစီရင္ပါတယ္။


ထိုင္းႏိုင္ငံမွာဆိုရင္လဲ သီရိလကၤာႏိုင္ငံကို တင္ပို႕မဲ့လက္နက္ေမွာင္ခိုရုရွႏိုင္ငံ သားကို အမ်ားျပည္သူရဲ႕ ေရွ႕ေမွာက္မွာပဲ စစ္ေဆးစီရင္တာကို ေတြ႕ရမွာျဖစ္တယ္။ ၁၉၈၈ အေရးအခင္း မျဖစ္ပြားမွီအခ်ိန္က မဟာဗႏၵဳလပန္းျခံလမ္း၊ ဘားလမ္းအထက္ ဘေလာက္က စိန္ပြဲစားဦးေအာင္ခင္ကို အသံတိတ္ေသနတ္နဲ႕ ပစ္သတ္ျပီး စိန္ ေတြလုယူသြားတဲ့ အမႈျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့အမႈကို ေက်ာက္တံတားတရားရံုးမွာ အမ်ားျပည္သူေရွ႕ေမွာက္မွာပဲ စစ္ေဆးစီရင္ခဲ့ပါတယ္။


တရားခံအတြက္ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ေပးဖို႕ အစိုးရကငွားရမ္းေပးတဲ့ေရွ႕ေန အက်ိဳးေဆာင္ေတြကို တရားခံက မၾကိဳက္လို႕ တေယာက္ျပီးတေယာက္ေ ေျပာင္းခဲ့တာကိုလဲေတြ႕ရပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး တရားရံုးခ်ဳပ္ေရွ႕ေန ေဒၚျမင့္ျမင့္ခင္ ကတာ၀န္ယူျပီး လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ ေပးခဲ့ရပါတယ္။ တရားရံုးကို တင္ပို႕ေပးႏိုင္ဖို႕ လမ္းေၾကာင္းလံုျခံဳေရးကို ရဲကတာ၀န္ယူျပီး တရားရံုးေရွ႕တင္ပို႕ စစ္ဆးခဲ့တာပါ။ 

မဆလလက္ထက္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္ပုန္ကန္မႈနဲ႕အေရးယူျခင္းခံရတဲ့ ဗိုလ္ၾကီး အုန္းေက်ာ္ျမင့္အမႈ၊ ကိုရီးယားေဖါက္ခြဲေရးသမား ဇင္မိုနဲ႕ကင္မင္ခ်ဳးတို႕ ရဲ႕အမႈေတြကို လူအမ်ား တက္ေရာက္နားေထာင္ ခြင့္မျပဳတာေတာင္မွ သတင္းမီဒီယာျဖစ္တဲ့ သတင္းစာေတြက တဆင့္ၾကားသိဖတ္ရႈ ခဲ့ရပါ္တယ္။


ဒါေတြက တရားစီရင္ ေရးမွာ အာဏာပိုင္ေတြအေနနဲ႕ဘက္လိုက္မႈမရွိပဲ၊ မွ်တတဲ့တရား စီရင္ေရးကိုေဖၚေဆာင္ ေနတယ္ဆိုတာကို ျပည္သူေတြ သိေအာင္ တဖက္က ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္တာလို႕ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ၁၉၈၈ ေနာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံေရးနဲ႕ပတ္သက္လို႕ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္း ခံရတဲ့သူမ်ားရဲ႕အမႈမ်ားကိုေတာ့ အင္းစိန္ေထာင္အတြင္း ဖြင့္လွစ္ထားတဲ့ အထူးတရားရံုး မ်ားမွာ စစ္ေဆးစီရင္ေနတဲ့ ကိစၥရပ္ဟာ ႏိုင္ငံတကာက တရားရံုးမ်ားအေနနဲ႕ လိုက္နာေဆာင္ရြက္ရမဲ့ အနိမ့္ဆံုး စံခ်ိန္စံနႈံးေတြနဲ႕ကိုက္ညီျခင္းမရွိတာကိုေတြ႕ရမွာျဖစ္တယ္။


၂၀၀၇ ေရႊ၀ါေရာင္သံဃာ့ လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ ပါ၀င္လို႕ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္းခံထားရတဲ့သူေတြကို က်ိဳကၠဆံ။ေအာင္သေျပ၊ဂ်ီတီအိုင္ အစရွိတဲ့ စစ္ေၾကာေရးစခန္းေတြကို ပို႕ျပီး ဖမ္းဆီးႏွိပ္စက္ စစ္ေၾကာမႈျပဳတာေတြ၊ တရားရံုးရဲ႕ခ်ဳပ္မိန္႕တစံုတရာမရွိပဲ ႏိုင္ငံသားတဦးကို ဥပေဒမဲ့ ဖမ္းဆီး၊ ႏွိပ္စက္ စစ္္ေၾကာေမးျမန္းတာေတြဟာ ဥပေဒမဲ့ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ျခင္း၊ ထိန္းသိမ္းျခင္းလို႕ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ 

စစ္ေၾကာေရးစခန္းအသီးသီးမွာ ႏွိပ္စက္ညွင္းပန္းျပီး ရယူထားတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြနဲ႕ အျပစ္ေပးႏိုင္ဖို႕ တရားရံုးကို တင္ပို႕တဲ့အခါမွာလည္း လူအမ်ား၀င္ေရာက္ နားေထာင္ႏိုင္ျခင္းမျပဳႏိုင္တဲ့ အင္းစိန္ေထာင္တြင္းက အထူးတရား ရံုးေတြမွာ ေရွ႕ေန၊ အက်ိဳးေဆာင္ေတြလိုက္ပါေဆာင္ရြက္ခြင့္မျပဳပဲ အျမင့္ဆံုးျပစ္ဒဏ္ေတြခ်မွတ္ အျပစ္ေပးခဲ့တယ္။


ဒါေတြဟာ ကုလသမဂၢ လူ႕အခြင့္အေရးေကာင္စီရဲ႕ ဥပေဒမဲ့မတရား ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္းဆိုတဲ့ စံမ်ားနဲ႕ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္ရင္ တရားစြဲအဖြဲ႕အစည္းမ်ားနဲ႕ တရားစီရင္ေရးအဖြဲ႕မ်ားက ဥပေဒျပဌာန္းခ်က္မ်ားနဲ႕အညီ လိုက္နာေဆာင္ရြက္ျခင္း မရွိဘူး ဆိုတာကို ထင္ထင္ရွားရွား ေတြ႕ရမွာျဖစ္တယ္။


ဒါေၾကာင့္လဲ ကုလသမဂၢ လူ႕အခြင့္အေရးေကာင္စီက က်င္းပတဲ့ အစည္းအေ၀းေတြမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႕ ကို မတရား ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္း ခံထားရတဲ့သူေတြ အျမန္ဆံုး လႊတ္ေပးဖို႕ ေတာင္း ဆိုေနတာ ျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားျဖစ္မွ ဥပေဒမဲ့ဖမ္းဆီးထိန္း သိမ္းျခင္း ခံထားရတယ္လို႕ သတ္မွတ္တာ မဟုတ္ပါဘူး၊ ဥပေဒကခံစားခြင့္ ျပဳထားတဲ့ အခ်က္ေတြကို က်ဴးလြန္ေဖါက္ဖ်က္ျခင္းခံရတဲ့ သူေတြရဲ႕ အမႈကိစၥေတြ လဲပါ၀င္တယ္ဆိုတာကို သိထားၾကဖို႕ လိုပါတယ္။


ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာကို ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ ႏိုင္ငံေရးမႈေတြနဲ႕ပတ္သက္ျပီးဖမ္းဆီးထိန္း သိမ္းထားတာေတြမရွိဘူး၊ ျပစ္မႈဆိုင္ရာအမႈေတြကို က်ဴးလြန္လို႕ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္း ထားရတာပါလို႕အေၾကာင္းျပျပီး ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို ျငင္းပယ္ေနဆဲ ျဖစ္ ေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါတယ္ ခင္ဗ်ား။


အာရွလူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္မွ ေရွ႔ေနဦးမင္းလြင္ဦး အာအက္ဖ္ေအသို႔ ေပးပို႔ထားေသာ ေဆာင္းပါးျဖစ္သည္။